การคลุมถุงชน (อังกฤษ: arranged marriage) เป็นการสมรสซึ่งบ่าวสาวมาครองคู่กันเพราะบุคคลภายนอกจัดขึ้น ไม่ใช่เพราะบ่าวสาวริเริ่มเอง[2] การสมรสเช่นนี้เกิดขึ้นเป็นปรกติทั่วโลกจนถึงศตวรรษที่ 18[2] และปัจจุบันในประเทศพัฒนาแล้วยังมีอยู่ในพวกเจ้าและผู้ลากมากดีรวมถึงชนกลุ่มน้อยบางกลุ่ม ทั้งยังมีเป็นปรกติต่อไปในภูมิภาคตะวันออกกลาง[3][4] ละตินอเมริกา[5][6] เอเชียตะวันออก[7][8] เอเชียตะวันออกเฉียงใต้[9] เอเชียใต้ และแอฟริกา[10][5] กลุ่มอื่นที่ยังนิยมจารีตนี้อยู่ คือ โบสถ์แห่งความสามัคคี (Unification Church)การคลุมถุงชนต่างจากการสมรสด้วยความรัก (love marriage หรือ autonomous marriage) เพราะในการสมรสด้วยความรัก บ่าวสาวค้นหาและเลือกสรรกันเอง ส่วนการคลุมถุงชนนั้นมักเกิดขึ้นด้วยน้ำมือของบิดามารดาหรือสมาชิกในวงศ์วานของบ่าวสาว ทั้งยังอาจอาศัยเถ้าแก่ (matchmaker) เช่น นักบวช เพื่อนฝูง เว็บไซต์หาคู่ หรือบุคคลอื่นซึ่งเป็นที่ไว้วางใจลักษณะและระยะเวลาของการคลุมถุงชนนั้นแตกต่างกันไปในแต่ละแห่ง นอกจากนี้ ยังมีการสมรสที่เรียกว่า "กึ่งคลุมถุงชน" (quasi-arranged marriage) เป็นการที่บิดามารดาหรือผู้ปกครองชักพาบุคคลมาให้บุตรหลานดูตัว ต่อนั้นไปก็ปล่อยให้คนทั้งสองคบหาดูใจกันเองโดยไม่จำกัดระยะเวลา ความประพฤติเช่นนี้เป็นที่นิยมมากในประเทศญี่ปุ่น ละตินอเมริกาและแอฟริกาบางส่วน รวมถึงเอเชียใต้และเอเชียตะวันออก[11][12]