กาเลวาลา (ฟินแลนด์: Kalevala, Kalewala) เป็นบทกวีมหากาพย์ ซึ่งนักปรัชญาชาวฟินแลนด์ เอเลียส เลินน์รูต เรียบเรียงขึ้นจากลำนำพื้นบ้านในภาษาฟินแลนด์และภาษาคาเรเลียในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 บทกวีนี้ได้รับยกย่องให้เป็นมหากาพย์แห่งประเทศฟินแลนด์ และเป็นงานวรรณกรรมชิ้นสำคัญที่สุดของประวัติศาสตร์ฟินแลนด์[1] มีส่วนสำคัญในการกระตุ้นจิตวิญญาณของพลเมือง ทำให้ฟินแลนด์สามารถแยกตัวเป็นเอกราชจากรัสเซียได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1917[2]เนื้อเรื่องของ กาเลวาลา เล่าถึงตำนานการสร้างโลก การกำเนิดของเทพเจ้า และการต่อสู้ของวีรบุรุษแห่งกาเลวา เพื่อต่อต้านอำนาจชั่วร้าย คือฝ่ายศัตรูแห่งแผ่นดินโปห์โยลา ซึ่งได้ครอบครองของวิเศษชื่อ ซัมโป วีรบุรุษแห่งกาเลวาได้แก่ ไวแนเมยเนน อิลมาริเนน และเลมมินไกเนน เป็นผู้เดินทางไปทำสงครามช่วงชิง ซัมโป เพื่อทำลายแผ่นดินโปห์โยลา เนื้อหาส่วนใหญ่ของมหากาพย์เกี่ยวข้องกับชีวิตและการเดินทางของไวแนเมยเนน ซึ่งเป็นตัวละครเอกและเป็นบุตรแห่งเทพสายลม ในตอนท้ายของเรื่อง ไวแนเมยเนนเดินทางออกจากโลกนี้ไป แล้วบุตรแห่งมาเรียตตาจึงได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งคาเรเลีย เป็นสัญลักษณ์สื่อถึงการรับศาสนาคริสต์เข้ามาในประเทศกาเลวาลา มีอิทธิพลอย่างสูงต่อแนวคิดศิลปะ วัฒนธรรม และประวัติศาสตร์ของประเทศฟินแลนด์ ชื่อบุคคลและสถานที่ต่างๆ ในเรื่องนำไปใช้เป็นชื่ออาคารสถานที่และวันเทศกาลเฉลิมฉลองต่างๆ ทั้งที่เกี่ยวข้องและไม่เกี่ยวข้องกับ กาเลวาลา ทั้งยังส่งอิทธิพลต่อการสร้างผลงานทางดนตรี ภาพยนตร์ และภาพวาด รวมถึงส่งอิทธิพลต่อการสร้างสรรค์งานวรรณกรรมจำนวนมากทั้งในและนอกประเทศฟินแลนด์ วรรณกรรมชิ้นสำคัญที่ได้รับอิทธิพลจาก กาเลวาลา คือ เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ และ ตำนานบุตรแห่งฮูริน ผลงานของนักเขียนชาวอังกฤษ เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน