กุมภลักษณ์ หรือ โบก ในภาษาอีสาน (อังกฤษ: Pothole, Giant's cauldron, Giants kettles) หมายถึงหลุมที่เกิดบริเวณพื้นท้องน้ำ บริเวณน้ำตก และบริเวณที่ทางน้ำไหลเชี่ยว เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติทางธรณีวิทยาที่พบเห็นได้ทั่วไป มีลักษณะเป็นหลุมคล้ายหม้อ (กุมภ แปลว่าหม้อ) หลุมเหล่านี้มีหลายขนาด ทั้งขนาดใหญ่ จนถึงขนาดเป็นรูลึกเล็ก ๆ ภายในหลุมมักจะเห็นก้อนหิน กรวด ทราย กองอยู่ก้นหลุมกักขังก้อนหินกรวดหรือทรายนั้น ๆไว้ พบเห็นทั่วไปในบริเวณทางที่น้ำไหลผ่านชั้นหินในช่วงฤดูน้ำหลาก กุมภลักษณ์นี้เป็นตัวชี้ว่าบริเวณใดเคยเป็นท้องน้ำหรือเป็นน้ำตก หรือบริเวณที่ลำน้ำมาบรรจบกัน