จอห์น มิลตัน (
อังกฤษ: John Milton,
9 ธันวาคม พ.ศ. 2151 -
8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2217) เป็น
กวี เกิดในกรุง
ลอนดอน ประเทศ
อังกฤษ จบการศึกษาจาก
มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์และใช้เวลา 6 ปีเต็มในการพักผ่อนไปและศึกษาไปที่ฮอร์ตันซึ่งมิลตันกล่าวว่าเป็นการเตรียมตัวเข้าสู่ชีวิตแห่งการเป็นกวี ที่ฮอร์ตัน มิลตันได้เขียนงานชื่อ L’Allegro และ Il Penseroto (พ.ศ. 2175) Comus (พ.ศ. 2176) และ Lycidas (พ.ศ. 2180) มิลตันจบการศึกษาอย่างเป็นทางการด้วยการไปทัศนศึกษาที่ประเทศ
อิตาลี (พ.ศ. 2181-82) กวีนิพนธ์ใน
ภาษาละติน อันเป็นความสามารถที่โดดเด่น ทำให้มิลตันได้รับปริญญาเกียรตินิยม การมีหัวปฏิวัติที่รุนแรงในระหว่างสงครามกลางเมืองทำให้มิลตันมีชิ้นงานออกมาน้อยมากซึ่งเป็นเวลาต่อเนื่องกันถึง 20 ปี มีจะก็เพียงงานโคลง “
ซอนเน็ท” (Sonnets-โครงชนิดหนึ่งมี 14 บรรทัด) ออกมาเป็นครั้งคราว เมื่อมิลตันกลับลอนดอนในปี พ.ศ. 2182 เขากลายเป็นนักโต้เถียงเกี่ยวกับการปฏิวัติและตีพิมพ์หนังสือเล่มเล็กเป็นชุดออกมาต่อต้านการปกครองคณะสงฆ์โดยบิชอพ (พ.ศ. 2185) เรื่องการหย่าร้าง (พ.ศ. 2186) เรื่องเสรีภาพของหนังสือพิมพ์ (Areopagitica) (พ.ศ. 2187) และเรื่องการสนับสนุนให้ปลงพระชนม์พระมหากษัตริย์ (พ.ศ. 2192) ต่อมามิลตันได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้แก้ต่าง (Apologist) เป็นทางการของ
เครือจักรภพจอห์น มิลตัน ตาบอดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2195 แต่หลังจากระบอบกษัตริย์ฟื้นกลับคืนโดยพระเจ้าชาลส์ ที่ 2 ได้ขึ้นเสวยราชอีกครั้งหนึ่ง มิลตันก็ได้หนีไปซ่อนตัว และจากนี้มิลตันก็ได้ทุ่มเทชีวิตให้กับงานกวีนิพนธ์และได้ผลิตผลงานออกมาเป็นจำนวนมาก ถือกันว่าเป็นรองก็เพียง
วิลเลียม เช็คสเปียร์เท่านั้น โครงเรื่องของกวีนิพนธ์สำคัญเรื่อง “
แพระไดส์ลอสต์” (Paradise Lost) ได้มีอยู่ในใจของมิลตันมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2184 หนังสือ 3 เล่มแรกสะท้อนให้เห็นชัยชนะอย่างพระเจ้าและในเล่มสุดท้ายของชุด 12 เล่ม เขียนเมื่อ พ.ศ. 2206 กลับเต็มไปด้วยความสิ้นหวังประดุจพระเจ้าไม่ได้มีอยู่ในโลกนี้ จากนี้มิลตันได้เขียนงานออกมาอีก 2 ชิ้นในปี พ.ศ. 2214 คือ “สวรรค์กลับคืน” (Paradise Regained) และ “ความปวดร้าวทรมานของ
แซมซัน” (Samson Agonists)
จอห์น มิลตัน มีชีวิตอยู่ตรงกับรัชสมัย
สมเด็จพระเอกาทศรถและ
สมเด็จพระนารายณ์มหาราชสมัย
อยุธยา