ฉื่อจี้
ฉื่อจี้

ฉื่อจี้

ไท่ฉื่อกงชู (จีน: 太史公書; พินอิน: Tàishǐgōng Shū; "เอกสารของไท่ฉื่อกง") ปัจจุบันเรียกกันว่า ฉื่อจี้ (จีนตัวย่อ: 史记; จีนตัวเต็ม: 史記; พินอิน: Shǐjì; "บันทึกของฉื่อ") เป็นเอกสารที่ซือหม่า ถัน (司馬談) ขุนนางฝ่ายอาลักษณ์ตำแหน่งไท่ฉื่อลิ่ง (太史令) แห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (西漢) เริ่มเขียน และบุตรชาย คือ ซือหม่า เชียน (司馬遷) ขุนนางฝ่ายอาลักษณ์ตำแหน่งไท่ฉื่อกงแห่งราชวงศ์เดียวกัน เขียนต่อจนจบในราว 94 ปีก่อนคริสตกาล เนื้อหาว่าด้วยความเป็นมาของโลกดังที่ชาวจีนรับรู้ในยุคสมัยนั้น กินเวลา 2,500 ปีตั้งแต่รัชกาลจักรพรรดิหฺวัง (黃帝) ไปจนถึงรัชกาลจักรพรรดิฮั่นอู่ (漢武帝) ซึ่งเป็นช่วงเวลาของผู้เขียนเอง[1]เอกสารนี้ถือกันว่า เป็นตำราพื้นฐานในอารยธรรมจีน[2] และทำให้ซือหม่า เชียน ได้รับยกย่องถัดจากขงจื่อ (孔子) และฉินฉื่อหฺวังตี้ (秦始皇帝) ว่า เป็นหนึ่งในผู้รังสรรค์จักรวรรดิจีน โดยมิใช่เพียงเพราะเขียนชีวประวัติของบุคคลต่าง ๆ ให้เป็นที่ยุติ แต่ยังเพราะได้ทำให้ทั้งขงจื่อและฉินฉื่อหฺวังตี้เกิดขึ้นได้อย่างแท้จริง[3] เอกสารนี้เป็นต้นแบบของเอกสาร เอ้อร์ฉือซื่อฉื่อ (二十四史) ในสมัยหลัง เอกสารนี้ต่างจากงานเขียนประวัติศาสตร์ในโลกตะวันตกตรงที่เอกสารนี้มิได้ดำเนินเรื่องแบบต่อเนื่อง แต่แบ่งเรื่องออกเป็นส่วนย่อยมากมายที่เหลื่อมซ้อนกัน แต่ละส่วนว่าด้วยผู้นำและปัจเจกบุคคลคนสำคัญตลอดจนหัวเรื่องต่าง ๆ ที่สำคัญ[4]