เชิงอรรถ ของ ชาวโยดะยา

หมายเหตุ

เอกสารการบันทึกราชสำนักพร้อมด้วยภาพเขียน บันทึกโดยจอ เทง ราชเลขาธิการและพระราชนัดดาในพระเจ้าปดุง บันทึกไว้ว่า

"ในรัชกาลสมเด็จพระไปยกาธิราชช้างเผือก [คือพระเจ้ามังระ] เมืองรัตนปุรตติยธานี [อังวะ] ไปตีกรุงศรีอยุธยา สามารถตีกรุงศรีอยุธยาและจับพระมหากษัตริย์อัญเชิญมาที่พม่า ในรัชสมัยของพระอนุชาในสมเด็จพระไปยกาธิราชช้างเผือก [พระเจ้าปดุง] สมัยอมรปุระ เสด็จมาประทับที่อมรปุระและสวรรคตในสมณเพศ ทำพิธีพระศพและถวายพระเพลิงที่สุสานลินซิงกง ภาพนี้คือพระเจ้าเอกาทัสส์"

โดยวทัญญู ฟักทอง และ รศ ดร. ศานติ ภักดีคำสรุปว่าภาพดังกล่าวเป็นภาพของสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ตามที่เอกสารกล่าวไว้ ณ เบื้องต้น[20][108][109] ส่วนทิน มอง จี และปองขวัญ สุขวัฒนา ลาซูส (ซึ่งน่าจะอ้างอิงจากมิกกี ฮาร์ต) อธิบายว่าภาพดังกล่าวนี้น่าจะเป็นสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรมากกว่า ด้วยมองว่าอาจะเป็นความผิดพลาดของผู้เขียนที่จดพระนามผิด เพราะสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์มิได้สวรรคตในสมณเพศที่พม่า[6][7][110]

อ้างอิง

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 "โยเดีย ที่คิด(ไม่)ถึง: สายเลือดอโยธยา ?". ไทยพีบีเอส. 8 กรกฎาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 "รอยเวลา....มัณฑะเลย์". กรุงเทพธุรกิจออนไลน์. 8 สิงหาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  3. 1 2 3 4 "250 ปี..จิตวัญญาณไทย "ชีวิตสายเลือดโยเดีย" วิถีในเมียนมา..ไม่สาบสูญ". เดลินิวส์. 23 กรกฎาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  4. "การสำรวจพื้นที่ในการจัดกิจกรรมความร่วมมือด้านการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง และโครงสร้างพระอุโบสถวัดมหาเต็งดอจี การศึกษาทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี เรื่อง ชาวอยุธยาในเมียนมา และการจัดการแสดงนาฏดุริยางคศิลป์ ณ เมืองมัณฑะเลย์และเมืองสะกาย". กลุ่มแผนงาน โครงการและวิเทศสัมพันธ์ กรมศิลปากร. สืบค้นเมื่อ 15 มกราคม 2561.
  5. "โครงการศึกษาทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี". ตระเวนข่าวออนไลน์. 25 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 15 มกราคม 2561.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 วลัยลักษณ์ ทรงศิริ (1 ตุลาคม 2555). "สถูปเจ้าฟ้าอุทุมพร และลูกหลานชาวโยดะยาในพม่า "คุณหมอทิน มอง จี"". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 วลัยลักษณ์ ทรงศิริ (23 ธันวาคม 2559). "สถูปเจ้าฟ้าอุทุมพร และลูกหลานชาวโยดะยาในพม่า "คุณหมอทิน มอง จี"". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  8. 1 2 นภัทร อุทัยฉาย. "ประเพณีก่อพระเจดีย์ทรายที่ชุมชนเมงตาสุและโมงติสุ เมืองมัณฑะเลย์ : ร่องรอยเชลยไทยสมัยอยุธยา". เนชั่นเนลจีโอกราฟิก. สืบค้นเมื่อ 28 มกราคม 2561.
  9. วทัญญู ฟักทอง (7 กุมภาพันธ์ 2561). "'สุสานลินซินโกง' เป็นสุสานของใครและเกี่ยวข้องกับพระเจ้าอุทุมพรอย่างไร?". มติชนออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 7 กุมภาพันธ์ 2561.
  10. "ย้อนเส้นทางสถูป 'พระเจ้าอุทุมพร' ปมปัญหาที่รอเวลาแก้ไข !?!". ไทยรัฐออนไลน์. 20 พฤษภาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 16 มกราคม 2561.
  11. "'สถูปพระเจ้าอุทุมพร' จุดประกายค้นหาชาวอยุธยาในพม่า". คมชัดลึก. 6 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 16 มกราคม 2561.
  12. 1 2 "มีสถูปกษัตริย์อยุธยาอยู่ในเมียนมาร์จริงหรือ?". วอยซ์ทีวี. 31 ตุลาคม 2556. สืบค้นเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2561.
  13. 1 2 3 4 5 ผกามาศ ใจฉลาด (13 มีนาคม 2557). "พบ 3 ปมปริศนา แกะรอยชาว 'อยุธยา' ในพม่า". คมชัดลึก. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  14. 1 2 3 Sirinya Wattanasukchai (2 พฤษภาคม 2556). "On the walls in Mandalay". Bangkok Post (in อังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 18 มกราคม 2561.
  15. "Maha Gita or Classical Music of Myanmar". Myanmar Travel Information (in อังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2561.
  16. 1 2 3 อยุธยา จากสังคมเมืองท่านานาชาติ สู่มรดกโลก, หน้า 64-66
  17. อยุธยา จากสังคมเมืองท่านานาชาติ สู่มรดกโลก, หน้า 67
  18. กระดานทองสองแผ่นดิน, หน้า 98-99
  19. 1 2 เมี้ยนจี (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "บทเพลงโยธยาสามเพลงอันแสดงถึงลักษณะไทยในประเทศพม่า ดนตรีพม่ายุคจารีต". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 141
  20. 1 2 3 4 5 6 ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (5 มีนาคม 2561). "ตามรอยสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร หรือขุนหลวงหาวัด: จากกรุงศรีอยุธยาสู่กรุงอมรปุระ". ศิลปวัฒนธรรม. (39:5), หน้า 72-92
  21. 1 2 3 4 5 6 7 อรวินท์ ลิขิตวิเศษกุล (9 กรกฎาคม 2561). "อิทธิพลอยุธยา งานศิลปะในความทรงจำของช่างเลือดผสม". ศิลปวัฒนธรรม. (39:9), หน้า 24-30
  22. 1 2 3 4 5 6 อรวินท์ ลิขิตวิเศษกุล (20 กรกฎาคม 2561). "อิทธิพลศิลปะอยุธยาในความทรงจำของช่างเชื้อสาย "โยเดีย"". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 21 กรกฎาคม 2561.
  23. รศ. ดร. เชษฐ์ ติงสัญชลี. "สิงห์ที่วัดพระมหามัยมุนี". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2561.
  24. รศ. ดร. เชษฐ์ ติงสัญชลี. "ช้างเอราวัณที่วัดพระมหามัยมุนี". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2561.
  25. ปิ่น บุตรี (11 กรกฎาคม 2556). ""พระมหามัยมุนี" พระพุทธรูปมีชีวิต มหาศรัทธาแห่งพม่า". ผู้จัดการออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2561.
  26. 1 2 3 4 ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 239
  27. 1 2 3 4 ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 74-75
  28. 1 2 ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 242-243
  29. 1 2 ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 80-81
  30. ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 243
  31. ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 84
  32. ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 246
  33. ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 85
  34. ไมเคิล ไรท์ (4 กุมภาพันธ์ 2548). "ภูมิศาสตร์-ประวัติศาสตร์สยาม : เอกสารชั้นต้นสมัยสมเด็จพระนารายณ์ที่เปิดเผยใหม่". ศิลปวัฒนธรรม. (26:4), หน้า 94
  35. 1 2 3 ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 247
  36. 1 2 ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 87-89
  37. สามกรุง, หน้า 121-122.
  38. A history of Thailand, หน้า 23.
  39. ประวัติศาสตร์ไทยสมัย พ.ศ. ๒๓๕๒-๒๔๕๓ ด้านเศรษฐกิจ. หน้า 1.
  40. 1 2 3 ปรามินทร์ เครือทอง (22 กุมภาพันธ์ 2560). "พม่า Shutdown กรุงศรี ใครหนี ใครสู้ ?". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2561.
  41. "Salvaging a lost king". History of Ayutthaya (in อังกฤษ). 2556. สืบค้นเมื่อ 18 มกราคม 2561.
  42. 1 2 3 ปรามินทร์ เครือทอง (20 กันยายน 2559). "ชะตากรรมเจ้าหญิงอยุธยาหลังกรุงแตก". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2561.
  43. พระราชพงศาวดารพม่า, หน้า 1135
  44. ขุนหลวงหาวัด กษัตริย์ผู้เสียสละราชย์, หน้า 106
  45. เล่าเรื่อง...เฉกอะหมัด ต้นสกุลบุนนาค, หน้า 108
  46. จารุวรรณ ด้วงคำจันทร์ (26 กันยายน 2560). "สนทนาเรื่องศาสนาพราหมณ์ที่โบสถ์พราหมณ์เสาชิงช้า กับพราหมณ์ตรัณ บุรณศิริ". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2561.
  47. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี, หน้า 31
  48. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี, หน้า 174
  49. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี, หน้า 32
  50. หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้าและสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 96
  51. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย, หน้า 87
  52. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย, หน้า 77
  53. 1 2 3 หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้าและสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 97
  54. 1 2 หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้าและสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 99-100
  55. หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้าและสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 105
  56. ขุนหลวงหาวัด กษัตริย์ผู้เสียสละราชย์, หน้า 137
  57. ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (12 ตุลาคม 2561). "ตามทางทัพพม่าคราวเสียกรุงฯ พ.ศ. 2310 (ตอนจบ) จากอังวะสู่อมรปุระและสวรรคตในหลักฐานพม่า". ศิลปวัฒนธรรม. (39:12), หน้า 28
  58. ขุนหลวงหาวัด กษัตริย์ผู้เสียสละราชย์, หน้า 123-127
  59. 1 2 3 โยเดียกับราชวงศ์พม่า เรื่องจริงที่ไม่มีใครรู้, หน้า 156
  60. สยามหลากเผ่าหลายพันธุ์., หน้า 189-190
  61. จุลลดา ภักดีภูมินทร์ (13 มีนาคม 2544). "พระสัมพันธวงศ์เธอ". สกุลไทย. สืบค้นเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2557.
  62. 1 2 กิเลน ประลองเชิง (28 พฤศจิกายน 2556). "คำให้การมหาโค". ไทยรัฐออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  63. "ฝรั่งอ้าง "เชลยสยาม" ยอมตกเป็นเชลยของพม่าดีกว่ากลับมาเป็นไพร่รับใช้นายที่เมืองตัวเอง". ศิลปวัฒนธรรม. 2 สิงหาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2561.
  64. เที่ยวเมืองพม่า, หน้า 239
  65. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. "เรื่องเที่ยวเมืองพม่า ตอนที่ ๖ เที่ยวเมืองมัณฑเล ภาคปลาย". วชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2561.
  66. 1 2 ขุนหลวงหาวัด กษัตริย์ผู้เสียสละราชย์, หน้า 132
  67. Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 115
  68. 1 2 Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 130
  69. 1 2 "โยเดีย ที่คิด(ไม่)ถึง: แม่ประดู่และผู้ดีแห่งมินบู". ไทยพีบีเอส. 11 สิงหาคม 2561. สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม 2561.
  70. ถั่นทุน (เขียน), ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (แปล). "ชาวอยุธยาในพระบรมโพธิสมภารของกษัตริย์พม่าในปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (คริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17)". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 247
  71. ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 89
  72. ศักดิ์ชัย สายสิงห์, รศ. ดร. และภภพล จันทร์วัฒนะกุล (18 มกราคม 2553). "หมู่บ้านเชลยไทย สมัยอยุธยา". เอ็มไทย. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  73. 1 2 "250 ปีปัจฉิมกาลอยุธยา: มิกกี้ ฮาร์ท สำรวจหลักฐานชุมชนชาวสยามและพระเจ้าอุทุมพรที่พม่า". ประชาไท. 4 เมษายน 2560. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2561.
  74. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "เที่ยวพม่าแบบอันซีน ตามรอยชาวโยเดียที่สาบสูญสู่แผ่นดินเมียนมา". ชิลไปไหน. 19 มกราคม 2561. สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม 2561.
  75. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. "สำเนียงไทยสมัยอยุธยา-รัตนโกสินทร์กับปัญหาสำเนียงสุพรรณบุรี สำเนียงหลวงหรือพูดเหน่อ". อยุธยา : ประวัติศาสตร์และการเมือง, หน้า 229-230
  76. กรุงเทพฯ มาจากไหน ?, หน้า 206
  77. 1 2 3 อักษรไทยมาจากไหน ?, หน้า 137-138
  78. พม่ารบไทย, หน้า 126
  79. 1 2 3 4 Suradit Phaksuchon, Panya Rungrueang. "Yodaya: Thai Classical Music in Myanmar Culture". MANUSYA : Journal of Humanities (in อังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2561.
  80. 1 2 เมี้ยนจี (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "บทเพลงโยธยาสามเพลงอันแสดงถึงลักษณะไทยในประเทศพม่า ดนตรีพม่ายุคจารีต". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 145-146
  81. หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้าและสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 103
  82. หม่องหม่องทิน (เขียน), ส. หยกฟ้า และสุเนตร ชุตินธรานนท์ (แปล). "เชลยไทยในมัณฑะเลย์". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 106
  83. "สถูปปริศนาแห่งอมรปุระ". ไทยพีบีเอส. 16 มกราคม 2556. สืบค้นเมื่อ 15 มกราคม 2561.
  84. 1 2 โยเดียกับราชวงศ์พม่า เรื่องจริงที่ไม่มีใครรู้, หน้า 166
  85. องค์ บรรจุน, ดร. (6 เมษายน 2562). "ข้างสำรับพม่า : ส่วนผสมของครัวมอญ จีน อินเดีย และฝรั่ง". ศิลปวัฒนธรรม. (40:6), หน้า 32
  86. องค์ บรรจุน, ดร. (6 เมษายน 2562). "ข้างสำรับพม่า : ส่วนผสมของครัวมอญ จีน อินเดีย และฝรั่ง". ศิลปวัฒนธรรม. (40:6), หน้า 43-44
  87. Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 113-115
  88. 1 2 ศิริโรจน์ ศิริแพทย์ (31 สิงหาคม 2560). "'เพลงโยทยา' นาฏศิลป์อิงเมือง อีกจิตวิญญาณอยุธยาในเมียนมา". เดลินิวส์. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2561.
  89. Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 117
  90. Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 119
  91. Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 123
  92. 1 2 Noel F. Singer (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "รามเกียรติ์ในราชสำนักพม่าไปจากกรุงศรีอยุธยา". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 112
  93. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. "เรื่องเที่ยวเมืองพม่า ตอนที่ ๑๐ เรื่องเที่ยวเมืองแปร". วชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2561.
  94. 1 2 เมี้ยนจี (เขียน), สุเนตร ชุตินธรานนท์ และธีรยุทธ พนมยงค์ (แปลและเรียบเรียง). "บทเพลงโยธยาสามเพลงอันแสดงถึงลักษณะไทยในประเทศพม่า ดนตรีพม่ายุคจารีต". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 143-144
  95. สนั่น ธรรมธิ (30 ตุลาคม 2551). "นาฏดุริยการล้านนา - ฟ้อนม่านมุ้ยเชียงตา หรือฟ้อนก่ำเบ้อ". คลังเอกสารสาธารณะ. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2561.
  96. จักรพงษ์ คำบุญเรือง (29 พฤศจิกายน 2560). "ฟ้อนพื้นเมืองเชียงใหม่". เชียงใหม่นิวส์. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2561.
  97. ทันทุน (เขียน), สุพรรณี กาญจนัษฐิติ (แปล). "เชลยอยุธยาในราชสำนักพม่า". พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า, หน้า 86
  98. 1 2 3 4 อรวินท์ ลิขิตวิเศษกุล. "ช่างอยุธยาในเมืองพม่ารามัญ". ริมขอบฟ้า. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2561.
  99. 1 2 3 4 5 ศิริโรจน์ ศิริแพทย์ (18 สิงหาคม 2560). "สัมผัส 'ป๊อปปูลาร์' ในพม่า กว่า 250 ปี 'ศิลปะโยเดีย'". เดลินิวส์. สืบค้นเมื่อ 27 มกราคม 2561.
  100. "โบกปูนทับจิตรกรรมสมัยอยุธยา". ASTV ผู้จัดการออนไลน์. 4 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 16 มกราคม 2561.
  101. 1 2 วิภา จิรภาไพศาล (5 มีนาคม 2561). "ตามรอย 'สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร' จากกรุงศรีอยุธยา ถึงกรุงอังวะ". มติชนออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 7 มีนาคม 2561.
  102. "เที่ยวมัณฑะเลย์ ตามรอยชาวโยเดียที่เมืองสกายน์". ไทยโพสต์. 6 กรกฎาคม 2561. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2561.
  103. Bioscope Magazine (16 พฤศจิกายน 2559). "แด่ เสนีย์ เสาวพงศ์ แรงบันดาลใจในหนัง From Bangkok to Mandalay". เอ็มไทย. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2561.
  104. "ความพร่าเลือนของรัฐ-ชาติ และความทับซ้อนของศาสนา ใน 'สาบเสือที่ลำน้ำกษัตริย์'". คนมองหนัง. 4 ตุลาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2561.
  105. "เรื่องย่อ "FROM BANGKOK TO MANDALAY ถึงคน…ไม่คิดถึง"". ไทยพีบีเอส. 23 กรกฎาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2561.
  106. ""ถึงคน..ไม่คิดถึง" มองความสัมพันธ์ "ไทย-พม่า" ในมุมใหม่ๆ". คนมองหนัง. 28 พฤศจิกายน 2559. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2561.
  107. "Irrawaddy เกลียวกระซิบ". อ่านเอา. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2561.
  108. "แปล พาราไบเก ฟันธงไม่ใช่ พระเจ้าอุทุมพร". ASTV ผู้จัดการออนไลน์. 12 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2561.
  109. "ชะลอสร้างอนุสรณ์พระเจ้าอุทุมพร". ข่าวสด. 12 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2561.
  110. "ยันเดินหน้าอนุสรณ์สถาน 'พระเจ้าอุทุมพร' แม้ถูกระงับ!". ไทยรัฐออนไลน์. 20 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2561.

บรรณานุกรม

  • พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ (บรรณาธิการ). เล่าเรื่อง...เฉกอะหมัด ต้นสกุลบุนนาค. กรุงเทพฯ : บันทึกสยาม, 2553
  • พิทยาลงกรณ์, พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่น. สามกรุง. พระนคร : คลังวิทยา, 2511
  • มิคกี้ ฮาร์ท. โยเดียกับราชวงศ์พม่า เรื่องจริงที่ไม่มีใครรู้. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ, 2561
  • ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. ขุนหลวงหาวัด กษัตริย์ผู้เสียสละราชย์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2561
  • สุจิตต์ วงษ์เทศ. กรุงเทพฯ มาจากไหน ?. กรุงเทพ : มติชน, 2548
  • สุจิตต์ วงษ์เทศ. อักษรไทย มาจากไหน ?. กรุงเทพ : มติชน, 2548
  • สุเนตร ชุตินธรานนท์, ดร. พม่ารบไทย. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ : มติชน, 2554
  • สุเนตร ชุตินธรานนท์, รศ. ดร. (บรรณาธิการ). พม่าอ่านไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และศิลปะไทยในทรรศนะพม่า. กรุงเทพฯ : มติชน, 2555
  • องค์ บรรจุน. สยามหลากเผ่าหลายพันธุ์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2553

ชาวไทย
ในประเทศ
แอฟริกา
อเมริกา
เอเชีย
ยุโรป
โอเชียเนีย
กลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศพม่า
กะฉิ่น (12)
กะยา (9)
กะเหรี่ยง (11)
ชิน (53)
พม่า (9)
มอญ (1)
ยะไข่ (7)
ชาน (33)
อื่น ๆ

แหล่งที่มา

WikiPedia: ชาวโยดะยา http://anowl.co/anowlruang/irrawaddy/ http://www.ayutthaya-history.com/PressFocus2013.ht... http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/767954 http://myanmartravelinformation.com/where-to-visit... http://www.ngthai.com/photographycontest2017/vote_... http://www.rimkhobfabooks.com/book-division/histor... http://www.watsamphan.com/datawat/my08_builder/01_... http://www.komchadluek.net/news/edu-health/180277 http://www.komchadluek.net/news/edu-health/180693 http://www.patrolnews.net/society-and-the-environm...