บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
ดาวเคราะห์นอกระบบ (
อังกฤษ: extrasolar planet หรือ exoplanet) คือ
ดาวเคราะห์ที่
โคจรรอบ
ดาวฤกษ์ดวงอื่นที่ไม่ใช่
ดวงอาทิตย์ และอยู่ในระบบดาวเคราะห์อื่นที่ไม่ใช่
ระบบสุริยะเดียวกันกับ
โลก นับถึงวันที่ 7 กุมภาพันธ์
ค.ศ. 2019 มีการตรวจค้นพบและยืนยันการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบรวมทั้งสิ้น 3,912 ดวง ในระบบดาวเคราะห์ 2,617 แห่ง ในจำนวนนี้ 656 แห่งประกอบด้วยดาวเคราะห์มากกว่าหนึ่งดวง และถูกบรรจุไว้ในสารานุกรมดาวเคราะห์นอกระบบ
[2] โดยส่วนมากพบจากการตรวจวัดด้วยวิธี
ความเร็วแนวเล็งและกระบวนการทางอ้อมต่าง ๆ มากกว่าวิธีการถ่ายภาพโดยตรง
[2] ดาวเคราะห์นอกระบบส่วนใหญ่เป็น
ดาวเคราะห์แก๊สยักษ์คล้ายกับ
ดาวพฤหัสบดี ซึ่งน่าจะเป็นผลจากกระบวนวิธีในการตรวจจับนั่นเอง แต่ผลการตรวจจับในระยะหลังมีแนวโน้มจะพบดาวเคราะห์นอกระบบขนาดเล็กลง ปัจจุบันมีการค้นพบดาวเคราะห์หินขนาดเบาเป็นจำนวนมากกว่าจำนวนดาวเคราะห์แก๊สยักษ์แล้ว
[3]ดาวเคราะห์นอกระบบเริ่มเป็นหัวข้อตรวจสอบทาง
วิทยาศาสตร์ที่สำคัญตั้งแต่ช่วงกลาง
คริสต์ศตวรรษที่ 19 นักดาราศาสตร์โดยทั่วไปเชื่อว่าดาวเคราะห์นอกระบบมีอยู่จริง แต่ไม่อาจทราบได้ว่ามันมีลักษณะเช่นไร หรือคล้ายคลึงกับ
ดาวเคราะห์ใน
ระบบสุริยะเพียงใด การตรวจพบดาวเคราะห์นอกระบบครั้งแรกเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1995 ด้วยวิธีตรวจวัดด้วยความเร็วแนวเล็ง ค้นพบดาวเคราะห์แก๊สยักษ์ที่มีคาบการโคจร 4 วันอยู่รอบดาว
51 เพกาซี นับแต่นั้นก็ตรวจพบดาวเคราะห์นอกระบบเพิ่มมากขึ้น
[2] เมื่อถึงปี ค.ศ. 2000 ก็มีการตรวจพบเพิ่มขึ้นทุกปีมากกว่าปีละ 15 ดวง และมีการตรวจพบเพิ่มขึ้นถึง 61 ดวงในปี
ค.ศ. 2007 ประมาณการว่า อย่างน้อย 10% ของดวงดาวที่มีลักษณะคล้ายดวงอาทิตย์จะต้องมีดาวเคราะห์บริวาร โดยสัดส่วนที่แท้จริงอาจสูงกว่านั้น
[4] การค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบทำให้เกิดคำถามขึ้นอีกว่า จะมีบางดวงที่เอื้อต่อ
สิ่งมีชีวิตหรือไม่
[5]ขณะนี้
กลีเซอ 581 ดี ดาวเคราะห์ดวงที่สี่ของ
ดาวแคระแดง กลีเซอ 581 (ห่างจาก
โลกประมาณ 20
ปีแสง) ดูจะเป็นตัวอย่างที่ดีที่สุดเท่าที่ค้นพบ มีโอกาสจะเป็น
ดาวเคราะห์คล้ายโลกซึ่งเป็นที่อยู่ของ
สิ่งมีชีวิต เนื่องจากมีวงโคจรอยู่ห่างจาก
ดาวฤกษ์ของมันในระยะวงโคจรที่เหมาะสม แม้ผลการตรวจวัดเบื้องต้นจะบ่งชี้ว่ามันอยู่นอก "
เขตโกลดิล็อก" ก็ตาม แต่ผลสำรวจในภายหลังส่อว่ามันอาจอยู่ภายในเขตพอดีก็ได้
[6]