ถ้ำผาลิง (หรือ ถ้ำลิง) เป็นถ้ำในเทือกเขาอันนัม ในแขวงหัวพัน ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศลาว ตั้งอยู่ที่ตอนบนของภูผาฮาง ความสูง 1,170 m (3,840 ft) เหนือระดับน้ำทะเล ซากบรรพชีวินของบรรพบุรุษมนุษย์ (hominin) จากแหล่งโบราณคดีถ้ำผาลิงอาจกล่าวได้ว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้มีความสาคัญอันดับต้นของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นแผ่นดินใหญ่ เนื่องจากซากบรรพชีวินที่พบที่ในถ้ำนี้ถูกค้นพบไม่น้อยกว่า 3 ชิ้น และค่อนข้างสมบูรณ์กว่าซากบรรพชีวินจากแหล่งอื่น ๆ ในภูมิภาคเดียวกัน ซากบรรพชีวินทั้งสามนี้พบอยู่คนละจุดและเป็นคนละคน ซึ่งแสดงว่ามีมนุษย์โบราณที่เคยใช้พื้นที่แหล่งถ้านี้อย่างน้อย 2 คน และมีอายุประมาณ 70,000 ถึง 46,000 ปีมาแล้ว[2] การค้นพบนี้บ่งชี้ว่ามนุษย์สมัยใหม่อาจอพยพไปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่เมื่อ 60,000 ปีมาแล้ว[3][4][5]