ทอมัส คาร์ลีลย์ (อังกฤษ: Thomas Carlyle, พ.ศ. 2338-2424) เป็นนักอักษรศาสตร์ เกิดที่เมืองเอเคล็กเฟแชน กอลโลเวย์ สกอตแลนด์ตะวันตกเฉียงใต้ สหราชอาณาจักร ได้รับการศึกษาที่มหาวิทยาลัยเอดินบะระ และสอนอยู่ที่นั่นเป็นเวลาหลายปีก่อนที่จะเริ่มเขียนบทความให้กับ สารานุกรมเอดินบะระ จนซาบซึ้งในวรรณกรรมเยอรมัน โดยเฉพาะของเกอเธ่ ในปี พ.ศ. 2369 คาร์ลีลย์ แต่งงานกับ เจน บิลลี เวลช์ งานที่มีชื่อเสียงของคาร์ลีลย์ได้แก่ ซาร์ทอร์ เรซาทัส (พ.ศ. 2366-7) ต่อมาได้ย้ายมาอยู่ที่กรุงลอนดอนที่ซึ่งคาร์ลีลย์ได้เขียนงานชิ้นสำคัญอีกว่าด้วยการปฏิวัติของฝรั่งเศส (3 ตอน พ.ศ. 2370) และ พระเจ้าเฟรเดริกมหาราช (พ.ศ. 2401-2408) แต่หลังจากการเสียชีวิตของภรรยา คาร์ลีลย์ได้ใช้ชีวิตอย่างเงียบ ๆ และมีผลงานออกมาน้อยมาก