ทักษิณาวรรต หมายถึงการเวียนขวา, วนรอบไปทางขวา, หรือเดินเลี้ยวขวาไปรอบๆสิ่งๆหนึ่ง กล่าวคือ เป็นการเดินวนไปข้างหน้าในขณะที่แขนขวาหรือร่างกายทางด้านขวาหันเข้าหาจุดศูนย์กลางหรือแกนกลาง จึงเท่ากับเป็นการเวียนตามเข็มนาฬิกา (clockwise) อีกนัยหนึ่งคือ เป็นการเดินเลี้ยวขวาไปตลอดเวลาอย่างเข็มนาฬิกา คำ "ทักษิณาวรรต" เป็นคำผสมระหว่างคำว่าทักษิณที่หมายความถึงมือขวา ด้านขวา หรือใช้เรียกทิศที่ตั้งอยู่ทางด้านขวามือคือทิศใต้ รวมกับคำว่าอาวรรต ที่มีความหมายถึงการเวียนเป็นวงกลม เป็นคำว่า "ทักษิณาวรรต", ทักขิณาวัฏ ก็ว่า ใช้ร่วมกับคำกิริยาและการกระทำ ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน หมายถึง การเวียนขวา เวียนไปทางขวาคำทักษิณาวรรต ตรงข้ามกับคำว่า อุตราวรรตหรืออุตราวัฏ คือการเดินเวียนซ้าย, วนเลี้ยวซ้ายไปตลอด, เดินทวนเข็มนาฬิกา (counterclockwise)คำ "ทักษิณาวรรต" นี้ มักใช้บ่อยในขนบธรรมเนียมประเพณีและคติความเชื่อของผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์และศาสนาพุทธว่า การเดินทักษิณาวรรต หรือเวียนขวา 3 รอบสิ่งของหรือบุคคลใดก็ตามแต่ ถือเป็นบุญบารมีและสิ่งมงคลชีวิตเป็นอย่างมาก การเวียนขวา 3 รอบตามคติความเชื่อนั้น ชาวอินเดียในสมัยโบราณเชื่อกันว่า ถ้าหากเดินเวียนขวารอบสิ่งของครบทั้ง 3 รอบ จะเท่ากับเดินเวียนรอบพระรัตนตรัยทั้ง 3 คือพระพุทธ พระธรรมและพระสงฆ์ แต่ถ้าหากเดินเวียนรอบบุคคล นอกจากผู้เวียนจะได้รับบุญบารมีและสิ่งมงคลแก่ชีวิตแล้ว ตัวผู้ถูกเวียนก็จะได้ร่วมรับบุญและความเป็นสิริมงคลจากการเดินเวียนขวาเช่นกัน ต่อมาภายหลังคติความเชื่อแบบทักษิณาวรรตของชาวอินเดียโบราณ ได้แพร่หลายเข้ามาในประเทศไทย ทำให้เกิดการเดินเวียนรอบพุทธศาสนสถานเช่น เจดีย์ พระปรางค์ พระอุโบสถ พระพุทธรูป ฯลฯ แทนการเดินเวียนรอบบุคคลของชาวอินเดีย[1] ซึ่งนอกจากจะหมายความถึงการเวียนเป็นรูปวงกลมทางด้านขวาแล้ว ทักษิณาวรรตยังหมายถึงหอยสังข์ ที่ใช้ในการประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษกอีกด้วย[2]