ธรันดูอิล (อังกฤษ : Thranduil) เป็นตัวละครในนิยายเรื่องเดอะฮอบบิท ภาคต้นของ เดอะ ลอร์ด ออฟ เดอะ ริงซึ่งประพันธ์โดย เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน กษัตริย์พรายองค์สุดท้ายแห่งมิดเดิ้ลเอิร์ธ เป็นเอลฟ์ชาวซินดาร์ที่ปกครองเอลฟ์ป่าชาวซิลวัน เป็นพระบิดาของเลโกลัสผู้เป็นเจ้าชายแห่งป่าเมิร์ควู้ด และมีบทบาทเป็นหนึ่งในคณะพันธมิตรแห่งแหวนธรันดูอิลมีบทบาทในสงครามแห่งพันธมิตรครั้งสุดท้าย  (War of the Last Alliance) ร่วมกับพระบิดาโอโรแฟร์เข้าร่วมกับกองทัพของกิลกาลัด และได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งเมิร์ควู้ดหลังสิ้นสุดสงคราม, สงครามห้าทัพ (Battle of the Five Armies), สงครามแหวน (War of the Ring) รบกับกองทัพอีสเตอร์ลิงก์และร่วมกับกองทัพจากลอธลอริเอนกวาดล้างสิ่งชั่วร้ายทั้งหมดในเมิร์ควู้ดธรันดูอิลเป็นเอลฟ์เผ่าซินดาร์ เป็นพระโอรสของโอโรแฟร์ และเป็นพระบิดาของเลโกลัสไม่ปรากฏข้อมูลว่าเป็นโอรสองค์เดียวของโอโรแฟร์หรือไม่ไม่ปรากฏข้อมูลว่ามีบุตรหรือธิดาอื่นนอกจากเลโกลัสหรือไม่
ยุคที่หนึ่ง ธรันดูอิลและโอโรแฟร์อาศัยอยู่ในอาณาจักรโดริอัธ อันเป็นอาณาจักรเอลฟ์บนแผ่นดินเบเลริอันด์ ทางตะวันตกของมิดเดิ้ลเอิร์ธภายหลังเมื่อกษัตริย์ธิงโกลได้ซิลมาริลมาครอง ได้จ้างคนแคระให้ทำเครื่องประดับโดยเอาซิลมาริลไปประดับไว้ แล้วโดนเหล่าคนแคระฆ่าตายแล้วชิงซิลมาริลไป หลังจากการตายของสวามี เทพีเมลิอันกลับคืนร่างกลายเป็นเทพีไมอาแล้วกลับคืนสู่วาลินอร์ ทิ้งให้อาณาจักรโดริอัธไร้การคุ้มครองจากเวทมนตร์ของเมลิอัน จึงไม่สามารถป้องกันการโจมตีจากบุตรแห่งเฟอานอร์ได้ ในยุคสมัยของดิออร์ บุตรชายของเบเรนและลูธิเอน นครจึงล่มสลายลง
ยุคที่สอง หลังจากสงครามแห่งความโกรธา โอโรแฟร์และชาวซินดาร์ส่วนหนึ่งอพยพมาทางตะวันออก ข้ามเทือกเขามิสตี้ โอโรแฟร์ได้รับการต้อนรับจากเอลฟ์ชาวซิลวันที่อาศัยอยู่ในกรีนวู้ด (ชื่อเดิมของป่าเมิร์ควู้ด) และถูกยกเป็นกษัตริย์ของเอลฟ์ซิลวันที่นั่น โดยมีอาณาจักรแรกที่ Amon Lanc หรือโดลกูลดัวร์ในยุคหลัง ถึงกระนั้นประชากรของกรีนวู้ดย้ายถิ่นฐานถึงสามครั้ง เนื่องจากการขยายอำนาจของเซารอนที่แผ่มาจากทางใต้ และเพื่อหลีกหนีอาณาจักรของคนแคระในคาซัดดูม และเพื่อหลีกหนีการมาถึงลอธลอริเอนของกาลาเดรียลและเคเลบอร์นโอโรแฟร์อพยพถึงสามระลอกจนมาถึงเทือกเขา เอมินดุยร์ (ภายหลังเป็นเอมิน นู ฟูอิน)ต่อมาเกิดสงครามแห่งพันธมิตรครั้งสุดท้าย โอโรแฟร์เล็งเห็นว่า สันติจะไม่อาจเกิดขึ้นได้ตราบเซารอนยังอยู่ จึงได้ตัดสินพระทัยนำกองทัพมาช่วยรบ แต่ทัพของเอลฟ์ซิลวันนี้จะไม่อยู่ภายใต้บังคับบัญชาของกิลกาลัด กองทัพเอลฟ์ซิลวันจึงเป็นทัพแรกที่เข้าโจมตีมอร์ดอร์ และโอโรแฟร์ได้สิ้นพระชนม์ในการรบหลังสงคราม ธรันดูอิลจึงนำกองทัพที่เหลืออยู่ไม่ถึง 1 ใน 3 กลับป่ากรีนวู้ด และขึ้นสืบบัลลังก์กษัตริย์และปกครองป่ากรีนวู้ดต่อจากพระบิดา แล้วอพยพขึ้นเหนือต่อไปจนถึงที่อยู่ในปัจจุบันนี้
ยุคที่สาม ป่ากรีนวู้ดถูกครอบงำด้วยความมืดจากการเข้าครอบครองป้อมปราการเก่าโดลกูลดัวร์โดยเนโครมันเซอร์ (เซารอน) ทำให้ถูกขนานนามว่าเมิร์ควู้ด และถูกบุกรุกด้วยออร์คและแมงมุมยักษ์ ธรันดูอิลถูกกล่าวถึงในเดอะฮอบบิท โดยกล่าวเรียกว่ากษัตริย์เอลฟ์ และได้เข้าร่วมสงครามห้าทัพ โดยธรันดูอิลได้แสดงความเคารพต่อธอริน โอเคนชิลด์ ในตอนท้ายของเรื่อง แต่ไม่ปรากฏในเดอะ ลอร์ด ออฟ เดอะ ริง ว่าความสัมพันธ์ระหว่างคนแคระแห่งเอเรบอร์และเอลฟ์แห่งเมิร์ควู้ดดีขึ้นหรือไม่ในปลายยุคสาม ธรันดูอิลได้รับฝากจากอารากอร์นให้ช่วยคุมขังกอลลัม แต่กอลลัมกลับหนีไปได้ด้วยความช่วยเหลือจากออร์ค จึงส่งเลโกลัสพระโอรสไปแจ้งข่าวยังริเวนเดลล์ และเลโกลัสจึงเป็นตัวแทนเผ่าพันธุ์เอลฟ์เข้าร่วมในคณะพันธมิตรแห่งแหวนระหว่างการสัประยุทธ์ที่โมรันนอน เซารอนได้ตัดสินใจโจมตีแผ่นดินของอิสระชนทั้งมิดเดิ้ลเอิร์ธ กองทัพของเซารอนบุกโจมตีเอเรบอร์และเดล ลอธลอริเอน และเมิร์กวู้ด (ภายหลังสงครามเหล่านี้ได้เรียกรวมว่าสงครามแหวน) ธรันดูอิลและกองทัพเอลฟ์เมิร์กวู้ดได้ต่อสู้เป็นเวลานานในป่าจนกระทั่งได้รับชัยชนะ เมื่อเซารอนดับสิ้นไปแล้ว ด้วยอำนาจของกาลาเดรียล ป้อมปราการโดลกูลดูร์ถูกทำลายลง สิ่งชั่วร้ายจึงถูกกวาดล้างหมดสิ้นไปจากป่าเมิร์กวู้ดใต้ในวันปีใหม่ของพวกพราย เคเลบอร์นและธรันดูอิลได้พบกันใจกลางป่าเมิร์กวู้ด ทั้งสองตั้งนามใหม่ให้ป่าว่า เอรีนลาสกาเลน หรือป่าแห่งใบไม้เขียวชอุ่ม ธรันดูอิลปกครองทางเหนือของป่าทั้งหมดลงมาจนถึงแนวเทือกเขา เคเลบอร์นปกครองเมิร์กวู้ดทางใต้ลงมาไม่ปรากฏข้อมูลว่าธรันดูอิลล่องเรือไปยังตะวันตก หรือยังคงอาศัยในอาณาจักรเมิร์กวู้ด
เจ. อาร์. อาร์. โทลคีนได้บรรยายลักษณะของธรันดูอิลว่า ประทับอยู่บนเก้าอี้ทำจากไม้สลัก บนเศียรมีมงกุฎทำด้วยลูกเบอร์รี่และใบไม้สีแดงบนเกศาสีทอง ถ้าเป็นฤดูใบไม้ผลิ จะทรงมงกุฎด้วยดอกไม้ป่า