การดัดแปลงเรื่องธุลีปริศนา มีทั้งในสื่อวิทยุ ละครเวที และภาพยนตร์

วิทยุ

สถานีวิทยุบีบีซีได้บรรจุลงเป็นละครวิทยุบนบีบีซีเรดิโอ 4 ออกอากาศในปี ค.ศ. 2003 โดยมี เทเรนซ์ แสตมป์ แสดงเป็น ลอร์ดแอสเรียล และ ลูลู่ พ็อพเพิลเวลล์ เป็น ไลรา เบลัควา ปัจจุบันทางบีบีซีได้จัดทำละครวิทยุชุดนี้ออกจำหน่ายในรูปแบบซีดีและเทป ในปีเดียวกัน ละครวิทยุเรื่องมหันตภัยขั้วโลกเหนือ ได้รับการผลิตโดยสถานีวิทยุมวลชนไอร์แลนด์ (RTÉ)

ละครเวที

นิโคลัส ไฮต์เนอร์ได้กำกับละครเวทีที่ดัดแปลงจากเรื่องนี้ โดยแบ่งออกเป็นสององก์ เป็นละครขนาดความยาวหกชั่วโมง แสดงที่โรงละครแห่งชาติในลอนดอน ในวันที่ 20 ธันวาคม 2003 ไปจนถึง 27 มีนาคม 2004[40] นำแสดงโดย แอนนา แม็กซ์เวล-มาร์ติน เป็นไลรา โดมินิก คูเปอร์ เป็นวิล ทิโมธี ดาลตัน เป็นลอร์ดแอสเรียล และแพทริเซีย ฮอดจ์ เป็นมิสซิสโคลเตอร์ โดยที่ภูติทั้งหมดเป็นหุ่นซึ่งออกแบบโดยมิเชล เคอร์รี่ การแสดงประสบความสำเร็จอย่างงดงามและได้จัดแสดงซ้ำอีกครั้ง (พร้อมกับนักแสดงชุดใหม่และบทพูดใหม่) เป็นรอบสองตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2004 จนถึงเดือนเมษายน 2005 นับแต่นั้นละครเวทีเรื่องนี้ก็มีการแสดงซ้ำในโรงละครขนาดเล็กหลายแห่งทั่วประเทศอังกฤษ ที่สำคัญก็เช่นที่โรงละครเพลย์บ๊อกซ์ ในเมืองวอริค นอกจากนี้ยังมีรอบพิเศษ ไอริชพรีเมียร์ ที่โรงละครโอเรลลี ในเมืองดับลิน แสดงโดยชมรมการละครของวิทยาลัยเบลวีเดียร์

ภาพยนตร์

นิวไลน์ซีนีม่าได้สร้างภาพยนตร์ขึ้นจากวรรณกรรมชุดนี้ โดยใช้ชื่อเรื่องว่า "The Golden Compass" (ชื่อไทยว่า "อภินิหารเข็มทิศทองคำ") ภาพยนตร์ได้ออกฉายในเวลาที่แตกต่างกัน กำกับโดย คริส ไวทซ์ ซึ่งนับได้ว่าเป็นภาพยนตร์ที่ทุ่มทุนสร้างมากที่สุดของนิวไลน์ซีนีม่าเลยทีเดียว[41] โดยการสร้างภาพยนตร์จะยึดหลักให้คล้ายกับเนื้อเรื่องในหนังสือให้มากที่สุด แต่ไวทซ์เห็นว่าควรจะลดบทบาทของคณะปกครองในเรื่องลงเพื่อหลีกเลี่ยงการต่อต้านของผู้ชมในตอนแรก "การนำเสนอ อภินิหารเข็มทิศทองคำ ต่อสาธารณชนจะต้องเป็นไปอย่างระมัดระวัง" เขากล่าว "เราไม่สามารถลดใจความที่เกี่ยวข้องกับศาสนาในหนังสือเล่มที่สองและเล่มที่สามลงได้โดยไม่ทำลายวิญญาณของวรรณกรรมไตรภาคเรื่องนี้... ผมจะยังไม่กังวลกับเนื้อหาในเล่มที่สองและสาม ตลอดเวลาที่ผ่านมาผมทำงานอย่างหนักกับภาพยนตร์เรื่องแรกเพื่อให้มันสามารถส่งต่อไปยังเรื่องที่สองและสามได้"[42] ในปี 2006 พูลแมนได้กล่าวว่า "ฉากตอนที่สำคัญยังคงอยู่ครบ และมีสาระแน่นเหมือนเดิม"[43] เดือนมีนาคม ค.ศ. 2008 เขากล่าวว่าภาพยนตร์ที่ถ่ายทำเสร็จแล้วนั้น "มีหลายสิ่งหลายอย่างในนั้นดี ... แต่ไม่มีส่วนใดที่ถอดแบบมาจากในหนังสือได้เหมือนทั้งหมด ทุกอย่างต้องมีการประนีประนอม"[44]

ดาราภาพยนตร์ "อภินิหารเข็มทิศทองคำ" นำแสดงโดย ดาโกตา บลู ริชาร์ดส เป็นไลรา นิโคล คิดแมน เป็นมิสซิสโคลเตอร์ แดเนียล เครก เป็นลอร์ดแอสเรียล และอีวา กรีน เป็นเซราฟินา เพกคาลา ตลอดภาพยนตร์ไตรภาคนี้ ยอริก เบิร์นนิสัน ให้เสียงโดย เอียน แมคเคลเลน และเฟรดดี้ ไฮมอร์ ให้เสียงของแพนทาไลมอน ภาพยนตร์ได้รับเสียงตอบรับที่แตกต่างกันไป[45]

การตอบรับของภาพยนตร์ จนถึงวันที่ 15 มิถุนายน ค.ศ. 2008 ภาพยนตร์เรื่องนี้ทำรายได้กว่า 372,234,100 ดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก[46] ทางผู้สร้างยังไม่ได้วางแผนที่จะผลิตภาพยนตร์ภาคต่อออกมา มีการประณามว่าการต่อต้านจากศาสนจักรบีบให้ต้องยกเลิกการสร้างไป แต่ "ความผิดหวัง" กับภาพยนตร์ตอนแรกอาจเป็นเหตุผลแท้จริงของผู้สร้าง[47]