ธุลีปริศนา เป็นนิยายแฟนตาซีไตรภาค ประพันธ์โดย ฟิลิป พูลแมน ประกอบด้วยมหันตภัยขั้วโลกเหนือ (ค.ศ. 1995) มีดนิรมิต (ค.ศ. 1997) และสู่เส้นทางมรณะ (ค.ศ. 2000) โดยได้รับการแปลกว่า 40 ภาษา และจัดจำหน่ายหนังสือได้กว่า 15 ล้านเล่ม[1] ผลงานทั้งสามได้รับรางวัลเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สู่เส้นทางมรณะ ซึ่งได้รับรางวัลหนังสือวิทเบรดประจำปี ค.ศ. 2001 ในขณะที่วรรณกรรมไตรภาคอยู่ที่ลำดับที่สามการสำรวจความคิดเห็นบิ๊กรีดของบีบีซีใน ค.ศ. 2009เนื้อเรื่องดำเนินไปเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงจากวัยเด็กสู่วัยผู้ใหญ่ของตัวเอกสองคนคือ ไลรา เบลัควา และวิล แพร์รี่ ซึ่งได้ผจญภัยร่วมกันไปในดินแดนของโลกคู่ขนาน อันเป็นโครงเรื่องหลักของนิยายเรื่องนี้ ในนิยายมีองค์ประกอบทางด้านแฟนตาซี เช่น แม่มด หรือหมีขั้วโลกสวมเกราะ ขณะเดียวกันก็มีแนวความคิดด้านศาสตร์ต่าง ๆ เช่น ฟิสิกส์ ปรัชญา เทววิทยา และความเข้าใจเกี่ยวกับวิญญาณ โดยเนื้อหาส่วนใหญ่นั้นเป็นการกล่าวย้ำถึงบทกลอนพาราไดซ์ ลอสท์ ของจอห์น มิลตัน พูลแมนได้กล่าวแนะนำมนุษยชาติสำหรับสิ่งที่มิลตันเห็นว่าเป็นความล้มเหลวอันน่าสลดใจ[1] เนื่องจากเหตุผลดังกล่าวและเหตุผลอื่น ๆ เช่น การแสดงภาพลบที่มีต่อศาสนาคริสต์และศาสนาโดยรวม จึงทำให้วรรณกรรมเรื่องดังกล่าวได้รับคำวิพากษ์วิจารณ์จากองค์กรศาสนาบางแห่งสำนักพิมพ์ผู้จัดจำหน่ายวางตัวหนังสือไว้ให้เป็นวรรณกรรมเยาวชน แต่ตัวพูลแมนเองต้องการจะสื่อความถึงบรรดาผู้ใหญ่มากกว่า[2] ในทวีปอเมริกาเหนือ ได้มีการเซ็นเซอร์เนื้อหาที่กล่าวถึงความรู้สึกทางเพศของไลราในสู่เส้นทางมรณะ[3][4]นอกจากนี้ พูลแมนยังได้เขียนหนังสือเพิ่มอีกสองเล่ม ซึ่งมีความเกี่ยวเนื่องกับไตรภาคธุลีปริศนา ไลราแอนด์เดอะเบิร์ดส์ ซึ่งปรากฏในออกซฟอร์ดของไลรา และกาลครั้งหนึ่งในดินแดนทางเหนือ ขณะนี้เขากำลังเขียนหนังสือเล่มหนาเพิ่มอีกหนึ่งเล่ม คือ คัมภีร์แห่งฝุ่นธุลีต่อมา จึงได้มีการนำเรื่องราวไปแสดงเป็นละครเวทีในโรงละครแห่งชาติ ช่วงปี ค.ศ. 2003-2004 และ นิวไลน์ซีนีม่า ก็ได้นำเรื่องราวในตอนมหันตภัยขั้วโลกเหนือ ไปจัดทำเป็นภาพยนตร์เรื่องอภินิหารเข็มทิศทองคำ ในปี ค.ศ. 2007