บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งนอร์ทัมเบอร์แลนด์ (อังกฤษ: Northumberland) หรือ นอร์ทัมบาลันด์ เป็นมณฑลในอังกฤษในสหราชอาณาจักรที่ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอังกฤษ ทางด้านตะวันตกติดกับมณฑลคัมเบรีย, ด้านใต้กับมณฑลเดอรัม, ด้านตะวันออกเฉียงใต้มณฑลไทน์และเวียร์ และทางเหนือติดกับสกอตแลนด์ ด้านตะวันออกเป็นฝั่งทะเลเหนือที่ยาวเกือบ 80 ไมล์ นอร์ทัมเบอร์แลนด์มีประชาชนรวมทั้งสิ้นประมาณ 310,600 คนในเนื้อที่ 5013 ตารางกิโลเมตร ตั้งแต่ไทน์และเวียร์แยกไปเป็นมณฑลอิสระในปี ค.ศ. 1974 ศูนย์กลางการปกครองก็ย้ายไปอยู่ที่เมืองมอร์เพ็ธทางด้านตะวันออกของมณฑล แต่ทั้งเมืองมอร์เพ็ธและอาร์นวิคต่างก็อ้างตนเป็นเมืองหลวงของมณฑล (county town)ในฐานะราชอาณาจักรนอร์ทัมเบรียในสมัยการปกครองของพระเจ้าเอ็ดวิน อาณาเขตครอบคลุมตั้งแต่ปากน้ำฮัมเบอร์ทางด้านใต้ไปจรดแม่น้ำฟอร์ธทางด้านเหนือ แต่อาณาเขตในประวัติศาสตร์ครอบคลุมบริเวณต่างกัน รวมทั้งนิวคาสเซิลอะพอนไทน์ (เมืองหลวงเดิม), ไทน์มัธ, และบริเวณการตั้งถิ่นฐานในนอร์ทไทน์ไซด์ซึ่งเป็นบริเวณที่ปกครองโดยมณฑลไทน์และเวียร์ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1974 ภายใต้พระราชบัญญัติการปกครองท้องถิ่น ค.ศ. 1972 (Local Government Act 1972) อาณาเขตเดิมบางครั้งไม่รวมไอส์แลนด์เชอร์, เบดลิงตันเชอร์, และนอแรมเชอร์ (รวมคือนอร์ทเดอรัม) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของมณฑลเดอรัม แต่มารวมกับนอร์ทัมเบอร์แลนด์ในปี ค.ศ. 1844นอร์ทัมเบอร์แลนด์เป็นเมืองที่ตั้งอยู่ติดกับพรมแดนสกอตแลนด์ฉะนั้นจึงเป็นสถานที่ที่เกิดการยุทธการต่าง ๆ บ่อยครั้ง ภูมิทัศน์ของนอร์ทัมเบอร์แลนด์มีชื่อเสียงว่าเป็นภูมิทัศน์ที่เป็นแบบมัวร์แลนด์ที่ยังไม่ได้รับการแตะต้องจากการพัฒนาทางอุตสาหกรรม จึงเป็นที่ต้องตาของจิตรกรผู้ชอบเขียนภาพแบบภูมิทัศน์ ปัจจุบันบริเวณเหล่านี้อยู่ภายใต้การอารักขาของอุทยานแห่งชาติแห่งนอร์ทัมเบอร์แลนด์ นอร์ทัมเบอร์แลนด์เป็นมลฑลที่มีความหนาแน่นของประชากรบางที่สุดในอังกฤษ เพียง 62 คนต่อหนึ่งตารางกิโลเมตร ดอกไม้ประจำมลฑลคือดอกเครนส์บิลล์ (Geranium sanguineum) และเรือรบหลวงที่ได้นาม “เรือรบหลวงนอร์ทัมเบอร์แลนด์”นอร์ทัมเบอร์แลนด์แบ่งการปกครองออกเป็นเจ็ดแขวง: มอร์เพ็ธ, ไบลธ์แวลลีย์, วันสเบ็ค, คาสเซิลมอร์เพ็ธ, ไทน์เดล, อาร์นวิค และ เบอร์วิค-อัพพอน-ทวีด