ตามคติศาสนาฮินดู ศาสนาพุทธ และศาสนาเชน นาค (สันสกฤต: नाग Nāga) คืองูใหญ่มีหงอน[1] อาศัยในเมืองบาดาล แปลงกายเป็นมนุษย์ได้ ในทางประติมานวิทยามักแสดงในสามรูปแบบคือ มนุษย์มีงูที่ศีรษะ งู หรือครึ่งงูครึ่งมนุษย์[2] นาคเพศหญิงเรียกว่านาคี[3] นาคผู้เป็นหัวหน้าเรียกว่าพญานาค[4][5] ถือเป็นสัตว์เทพเจ้าที่มีบทบาทสำคัญในเรื่องปรัมปราในภูมิภาคเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และหน้าที่ของพญานาคที่มาเกิดเป็นมนุษย์มักต้องมาบำเพ็ญเพียรในภพนี้และมักถูกคุ้มครองจากเหล่าพญานาคเสมือนเป็นตัวแทนของพวกเขา