ประเทศญี่ปุ่น (
ญี่ปุ่น: 日本
โรมาจิ:
Nihon/Nippon ทับศัพท์:
นิฮง/นิปปง, ชื่ออย่างเป็นทางการ
ญี่ปุ่น: 日本国
โรมาจิ:
Nihon-koku/Nippon-koku ทับศัพท์:
นิฮงโกกุ/นิปปงโกกุ) เป็น
รัฐเอกราชหมู่เกาะใน
เอเชียตะวันออก ตั้งอยู่ใน
มหาสมุทรแปซิฟิกนอกฝั่งตะวันออกของแผ่นดินใหญ่เอเชีย ทางตะวันตกติดกับ
คาบสมุทรเกาหลีและ
ประเทศจีน โดยมี
ทะเลญี่ปุ่นกั้น ส่วนทางทิศเหนือติดกับ
ประเทศรัสเซีย มี
ทะเลโอค็อตสค์เป็นเส้นแบ่งแดน ตัวอักษร
คันจิของชื่อญี่ปุ่นแปลว่า "ถิ่นกำเนิดของ
ดวงอาทิตย์" จึงทำให้มักได้ชื่อว่า "ดินแดนแห่งอาทิตย์อุทัย" ประเทศญี่ปุ่นเป็นกลุ่มเกาะ
กรวยภูเขาไฟสลับชั้นซึ่งมีเกาะประมาณ
6,852 เกาะ เกาะใหญ่สุดคือ เกาะ
ฮนชู ฮกไกโด คีวชู และ
ชิโกกุ ซึ่งคิดเป็นพื้นที่แผ่นดินประมาณร้อยละ 97 ของประเทศญี่ปุ่น และมักเรียกว่าเป็นหมู่เกาะเหย้า (home islands) ประเทศแบ่งเป็น 47
จังหวัดใน 8
ภูมิภาค โดยมีฮกไกโดเป็นจังหวัดเหนือสุด และ
โอกินาวะเป็นจังหวัดใต้สุด ประเทศญี่ปุ่นมีประชากร 127 ล้านคน เป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็น
อันดับ 11 ของโลก ชาวญี่ปุ่นเป็นร้อยละ 98.5 ของประชากรทั้งหมดของประเทศญี่ปุ่น ประมาณ 9.1 ล้านคนอาศัยอยู่ในกรุง
โตเกียว[5] เมืองหลวงของประเทศการวิจัยทางโบราณคดีระบุว่ามีมนุษย์อาศัยในญี่ปุ่นปัจจุบันครั้งแรกตั้งแต่
ยุคหินเก่า การกล่าวถึงญี่ปุ่นเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกปรากฏในบันทึกของราชสำนักจีนตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 ญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลจากจีนในหลายด้าน เช่นภาษา การปกครองและวัฒนธรรม แต่ขณะเดียวกันก็มีการปรับเปลี่ยนให้เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง จึงทำให้ญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมที่โดดเด่นมาจนปัจจุบัน อีกหลายศตวรรษต่อมา ญี่ปุ่นก็รับเอาเทคโนโลยีตะวันตกและนำมาพัฒนาประเทศจนกลายเป็นประเทศที่ก้าวหน้าและมีอิทธิพลมากที่สุดใน
เอเชียตะวันออก หลังจากแพ้
สงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นก็มีการเปลี่ยนแปลงทางการปกครองโดยการใช้รัฐธรรมนูญใหม่ใน พ.ศ. 2490ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 12 ถึงปี พ.ศ. 2411 ประเทศญี่ปุ่นถูกปกครองด้วยระบบทหาร
เจ้าขุนมูลนายโชกุนซึ่งปกครองในพระปรมาภิไธยจักรพรรดิ ประเทศญี่ปุ่นเข้าสู่
ระยะแยกอยู่โดดเดี่ยวอันยาวนานในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 ซึ่งยุติในปี พ.ศ. 2396 เมื่อกองเรือสหรัฐ
บังคับให้ประเทศญี่ปุ่นเปิดต่อโลกตะวันตก หลังความขัดแย้งและการก่อการกำเริบภายในเกือบสองทศวรรษ ราชสำนักจักรวรรดิได้อำนาจทางการเมืองคืนในปี พ.ศ. 2411 ผ่านการช่วยเหลือของหลายตระกูลจาก
โชชูและซัตสึมะ และมีการสถาปนาจักรวรรดิญี่ปุ่น ในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 และต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ชัยใน
สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่นและ
สงครามโลกครั้งที่หนึ่งทำให้ประเทศญี่ปุ่นขยายจักรวรรดิระหว่างสมัยแสนยนิยมเพิ่มขึ้น
สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สองปี พ.ศ. 2480 ขยายเป็นบางส่วนของ
สงครามโลกครั้งที่สองในปี พ.ศ. 2484 ซึ่งยุติในปี พ.ศ. 2488 นับแต่การลงมติเห็นชอบรัฐธรรมนูญฉบับบทวนวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2490 ระหว่างการยึดครองของผู้บังคับบัญชาสูงสุดสำหรับประเทศฝ่ายสัมพันธมิตร ประเทศญี่ปุ่นธำรงระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาและราชาธิปไตยภายใต้รัฐรรมนูญโดยมีจักรพรรดิเป็นประมุขแห่งรัฐและสภานิติบัญญํติจากการเลือกตั้ง เรียก
สภานิติบัญญัติแห่งชาติประเทศญี่ปุ่นเป็นสมาชิก
สหประชาชาติ OECD จี7 จี8 และ
จี20 และถือเป็น
มหาอำนาจ[6][7][8] มีเศรษฐกิจใหญ่เป็น
อันดับ 3 ของโลกตามจีดีพีราคาตลาด และอันดับ 4 ของโลกตามความเท่าเทียมของอำนาจซื้อ และยังเป็นผู้ส่งออกและนำเข้ารายใหญ่สุดอันดับ 4 ของโลกด้วย ประเทศญี่ปุ่นมีกำลังแรงงานทักษะสูงและถือเป็นประเทศที่มีการศึกษาสูงสุดประเทศหนึ่งของโลก โดยมีร้อยละของพลเมืองมีวุฒิการศึกษาขั้นตติยภูมิ (tertiary education) สูงสุดประเทศหนึ่งของโลก
[9] แม้ประเทศญี่ปุ่น
สละสิทธิประกาศสงคราม แต่ยังมี
กองทหารสมัยใหม่และมีงบกองทัพมากเป็นอันดับ 8 ของโลก
[10] ซึ่งใช้สำหรับบทบาทป้องกันตนเองและรักษาสันติภาพ ประเทศญี่ปุ่นเป็น
ประเทศพัฒนาแล้วที่มีมาตรฐานการครองชีพและ
ดัชนีการพัฒนามนุษย์สูง ประชากรมีความคาดหมายคงชีพสูงสุดและมีอัตราการเสียชีวิตทารกต่ำสุดอันดับ 3 ในโลก ประเทศญี่ปุ่นขึ้นชื่อเรื่อง
ภาพยนตร์ที่เก่าแก่และกว้างขวาง
อาหารหลากชนิดและการเข้ามีส่วนร่วมสำคัญในวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีปัจจุบัน
[11][12]