ปรากฏการณ์เชื่อมั่นมากเกินไป (อังกฤษ: overconfidence effect) เป็นความเอนเอียงทางประชานอันมีหลักฐานชัดเจน ที่ความเชื่อมั่นอันเป็นอัตวิสัยคือเป็นความรู้สึกส่วนตัว จะเกินกว่าความเป็นจริงที่เป็นปรวิสัยอย่างคงเส้นคงวา โดยเฉพาะเมื่อความรู้สึกเชื่อมั่นค่อนข้างสูง[1]นี่เป็นตัวอย่างหนึ่งของการปรับเทียบความเป็นไปได้ของเหตุการณ์ต่าง ๆ ตามความรู้สึกที่เป็นอัตวิสัย ให้ตรงกับความจริงได้ไม่ดีในวรรณกรรมวิชาการต่าง ๆ ความเชื่อมั่นเกินจะมีนิยาม 3 อย่าง คือ[2]วิธีการศึกษาที่ใช้อย่างสามัญก็คือ ถามผู้เข้าร่วมว่า รู้สึกเชื่อมั่นแค่ไหนในความเชื่อที่มีหรือในคำตอบที่ตนให้ข้อมูลแสดงว่า ความรู้สึกเชื่อมั่นจะเกินความจริงอย่างเป็นระบบ ซึ่งแสดงนัยว่า คนเราเชื่อมั่นว่าตัวเองถูกเกินกว่าเหตุผลถ้าความเชื่อมั่นของมนุษย์ปรับเทียบกับความจริงอย่างสมบูรณ์ การตัดสินใจที่เชื่อมั่น 100% ก็ควรจะถูกต้อง 100% เชื่อมั่น 90% ก็ควรถูก 90% เป็นต้น เทียบกับผลการศึกษาสำคัญที่พบว่า ความเชื่อมั่นจะเกินจริงเมื่อตอบคำถามที่ยากและไม่คุ้นเคยยกตัวอย่างเช่น ในการสะกดคำ ผู้ร่วมการทดลองจะถูก 80% เทียบกับที่ตนอ้างว่าเชื่อมั่นว่าสะกดถูก 100%[3]กล่าวอีกอย่างก็คือ อัตราความผิดพลาดจริง ๆ อยู่ที่ 20% โดยผู้ร่วมการทดลองคาดว่า อยู่ที่ 0%ในงานศึกษาที่ผู้ร่วมการทดลองตอบว่าถูกหรือผิดสำหรับประโยคเกี่ยวกับความรู้ทั่วไป พวกเขาเชื่อมั่นเกินในทุก ๆ ระดับเช่น ถ้าเชื่อมั่น 100% ในคำตอบของตน ก็จะผิด 20% เป็นต้น[4]