ปางโปรดสัตว์ เป็นพระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายหงายวางที่พระชานุ พระหัตถ์ขวายกขึ้นเสมอพระอุระ หรือเรียกอีกอย่างว่า ปางโปรดอาฬาวกยักษ์ พระพุทธรูปปางนี้เป็นพระสองปาง คือปางเทศนาและปางประทานพรรวมกัน ซึ่งสมเด็จฯกรมพระยา ดำรงราชานุภาพ ทรงเห็นว่าควรเรียกว่าปางโปรดสัตว์ และมีแบบพระในอิริยาบถประทับยืน ยกพระหัตถ์ขวากรีดนิ้วพระหัตถ์เป็นวงลม ท่าแสดงธรรม พระหัตถ์ซ้ายยกขึ้น หันฝ่าพระหัตถ์ออกมาข้างหน้าและบางทีก็ถือจีวร