พม่าตอนบน (
อังกฤษ: Upper Burma;
พม่า: အထက်မြန်မာပြည်) บางครั้งเรียก
พม่าแท้ (Real Myanmar) เป็นพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ของ
พม่า ครอบคลุมบริเวณ
มัณฑะเลย์และรอบนอก (ปัจจุบันคือ
เขตมัณฑะเลย์,
เขตซะไกง์ และ
เขตมะกเว) และอาจกล่าวอย่างกว้าง ๆ โดยรวม
รัฐกะชีนและ
รัฐชานไว้ด้วยใน
ภาษาพม่า ประชาชนที่มาจากพม่าตอนบนมักเรียกว่า อะญาต้า (အညာသား) ในขณะที่ประชาชนที่มาจาก
พม่าตอนล่างจะเรียกว่า เอาะต้า (အောက်သား)
บริเตนนำชื่อนี้มาใช้เพื่ออ้างถึงพื้นที่ตอนกลางและตอนเหนือของพม่า หลังจากสิ้นสุด
สงครามพม่า-อังกฤษครั้งที่สอง ใน พ.ศ. 2395 ดินแดน
พม่าตอนล่างถูก
จักรวรรดิบริติชยึด ขณะที่พม่าตอนบนยังคงเป็นอิสระภายใต้การปกครองของ
อาณาจักรโก้นบอง จนกระทั่งสิ้นสุดลงหลัง
สงครามพม่า-อังกฤษครั้งที่สาม พ.ศ. 2428 พม่าตอนบนในประวัติศาสตร์มักเป็นที่รู้จักกันในฐานะอาณาจักรของชาวพม่าเพราะประชาชนส่วนใหญ่เป็น
ชาวพม่า (ในขณะที่พม่าตอนล่างเป็นที่มั่นและศูนย์กลางประวัติศาสตร์ของ
ชาวมอญจนถึงพุทธศตวรรษที่ 24) ในขณะที่พื้นที่บริเวณพรมแดนตามที่รัฐบาลอาณานิคมกำหนดไว้ได้แก่พื้นที่ของชนกลุ่มน้อย เช่น รัฐกะชีน รัฐชานความแตกต่างระหว่างพม่าตอนบนกับพม่าตอนล่างยังมีอยู่ในบางหน่วยงานของรัฐบาล (เช่น กระทรวงศึกษาธิการของพม่ามีหน่วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ประจำที่พม่าตอนบนและพม่าตอนล่าง) และหนังสือพิมพ์บางฉบับมีความแตกต่างกันในพม่าตอนบนและตอนล่าง เช่นในหนังสือพิมพ์ เดอะเมียนมาไทม์ แต่โดยส่วนใหญ่มักกล่าวถึงเหตุการณ์และข่าวในพม่าตอนบนเป็นหลัก
[1] ในแง่ของความแตกต่างทางด้านภาษาศาสตร์มีความแตกต่างเล็กน้อย ระหว่าง
ภาษาพม่าที่พูดในพม่าตอนบนกับตอนล่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลือกคำศัพท์ (เช่นศัพท์เกี่ยวกับเครือญาติที่แยกกันระหว่างครอบครัวทางแม่และทางพ่อซึ่งไม่มีการพูดในพม่าตอนล่าง) อย่างไรก็ตามภาษาพม่ามีผู้พูดทั่วไปตามเขต
แม่น้ำอิรวดี รวมถึงบริเวณดินแดนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำและเขตชายฝั่งในพม่าตอนล่าง