พรตนิยม[1] (อังกฤษ: asceticism) เป็นการดำเนินชีวิตรูปแบบหนึ่งที่ละเว้นกายิกสุขอันเกิดจากประสาทสัมผัสต่าง ๆ มักกระทำเพื่อเป้าหมายทางศาสนา ผู้บำเพ็ญพรตอาจหลีกหนีออกจากสังคมที่วุ่นวายเพื่อฝึกตนหรืออาจยังคงอยู่เป็นส่วนหนึ่งของสังคม แต่โดยทั่วไปจะดำรงชีวิตแบบประหยัดโดยการละทิ้งทรัพย์สมบัติของตนและละทิ้งความสุขทางกาย และใช้เวลาทั้งหมดไปกับการบำเพ็ญเพียรหรือฝึกตนตามหลักศาสนาหรือความเชื่อ[2]หลายศาสนามีการบำเพ็ญพรต เช่น ศาสนาพุทธ ศาสนาเชน ศาสนาฮินดู ศาสนาคริสต์ และศาสนายูดาห์ ส่วนศาสนาอิสลามกระแสหลักในปัจจุบันมีการอดอาหารในช่วงรอมฎอนเป็นหนึ่งในหลักการอิสลาม ถือเป็นการบำเพ็ญพรตรูปแบบหนึ่งที่ปฏิบัติอยู่ทั่วไป ในขณะที่ลัทธิศูฟีมีการปฏิบัติบำเพ็ญพรตอย่างเคร่งครัดมาโดยตลอด[3][4]