พระตำหนักสวนกุหลาบ เป็นพระตำหนักที่ตั้งอยู่ในเขตพระราชฐานชั้นนอกของพระบรมมหาราชวัง เป็นพระตำหนักที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะดำรงพระอิสริยยศ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ พระตำหนักนี้สร้างขึ้นในบริเวณสวนกุหลาบซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดเกล้าฯ ให้ปลูกดอกกุหลาบไว้ เมื่อครั้งขยายอาณาเขตพระบรมมหาราชวังไปทางด้านทิศใต้จรดถนนท้ายวังริมวัดพระเชตุพน ในรัชกาลต่อมาได้มีการสร้างคลังศุภรัตน์ในบริเวณนี้เพื่อใช้เก็บสบงจีวรของหลวง โดยสร้างเป็นตึกเก๋งจีนตามความนิยมในสมัยนั้น ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้แก้ไขคลังศุภรัตน์เป็นพระตำหนักสวนกุหลาบและพระราชทานพระตำหนักสวนกุหลาบให้เป็นที่ประทับของพระราชโอรส เมื่อสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถเสด็จขึ้นครองราชสมบัติ เป็น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระตำหนักสวนกุหลาบให้เป็นที่ประทับของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช และต่อมาเป็นที่ตั้งของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งเป็นที่ฝึกหัดราชการของบุคคลในราชสกุลและบุตรหลานข้าราชการเพื่อเป็นทหารมหาดเล็ก และเป็นโรงเรียนสอบวิชาข้าราชการพลเรือนในเวลาต่อมา จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๔๔๑ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบจึงย้ายไปตั้งที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยปัจจุบันพระตำหนักสวนกุหลาบเป็นที่ตั้งของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีโปรดเกล้าฯ ให้ฟื้นฟูโรงเรียนขึ้นใหม่ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ เปิดสอนชั้นปฐมวัยถึงประถมศึกษา และในปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ได้ขยายโอกาสทางการศึกษาเพิ่มระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น (ม.๑-ม.๓)ขึ้น เพื่อให้เป็นไปตามหลักสูตรการศึกษาขั้นบังคับใน พ.ศ. ๒๕๔๐ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระดำริว่าโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ มีนักเรียนประสงค์จะเข้าเรียนเป็นจำนวนมาก ประกอบกับโรงเรียนมีพื้นที่จำกัด จึงทรงให้จัดตั้งโรงเรียนสาขาขึ้นอีก 1 แห่ง บริเวณหมู่บ้านมหามงคล อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม พระราชทานนามว่า "โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ มหามงคล" เปิดสอนชั้นอนุบาลและประถมศึกษา ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๑