มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ (อังกฤษ: University of California, Berkeley) เป็นมหาวิทยาลัยรัฐ ตั้งอยู่ในเมืองเบิร์กลีย์ ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของเมืองซานฟรานซิสโก ในรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา มหาวิทยาลัยก่อตั้งในปี พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) [5] และเป็นมหาวิทยาลัยที่เก่าแก่และมีชื่อเสียงที่สุดในบรรดากลุ่มมหาวิทยาลัยในแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์มีชื่อเสียงในหลากหลายด้านเช่น ประวัติศาสตร์ วรรณกรรม วิทยาศาสตร์ รวมถึงมีการค้นพบไซโคลตรอน (cyclotron) โดย เออร์เนสต์ ลอว์เรนซ์ และมีการค้นพบธาตุเคมี 17 ธาตุใหม่ การพัฒนาอินเทอร์เน็ต การพัฒนายูนิกซ์ BSD และซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซ ในการจัดอันดับมหาวิทยาลัยทั่วโลกมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ติดอันดับมหาวิทยาลัยที่ดีที่สุดในโลกลำดับที่ 4 สำหรับการจัดอันดับของ Academic Ranking of World Universities ของปี 2012 และ อันดับที่ 5 สำหรับการจัดมหาวิทยาที่มีชื่อเสียงของ Times Higher Educationของปี 2013 สำหรับนักศึกษาที่อาศัยอยู่ใน California จะมีค่าใช้จ่ายในการลงทะเบียนเรียนและค่าธรรมเนียมอยู่ที่ 12,876 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อปี (ปี พ.ศ. 2555) ส่วนนักศึกษาปริญญาตรีที่มาจากที่อื่นจะมีค่าใช้จ่ายในการลงทะเบียนเรียนและค่าธรรมเนียมอยู่ที่ 35,754 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อปี (ปี พ.ศ. 2555) ในปี พ.ศ. 2555 มีนักศึกษาทั้งหมด 35,899 คน เป็นนักศึกษาระดับปริญญาตรีจำนวน 25,574 คน พื้นที่ตั้งของมหาวิทยาลัยหากมองจากมหาวิทยาลัยจะสามารถมองเห็นทิวทัศน์ของอ่าว ซานฟรานซิสโก และสะพานโกลเดนเกต ได้ในส่วนของที่พัก มหาวิทยาลัยจะให้สิทธิ์การเข้าพักในบ้านพักนักศึกษาแก่นักศึกษาปี 1 และปี 2 ทั้งนี้มีองค์กรนักศึกษา และชมรมกว่า 700 แห่งตั้งอยู่ในมหาวิทยาลัย ตั้งแต่องค์กรเกี่ยวกับการเมือง ไปจนถึงชมรมเครื่องร่อน และอื่นๆ เบิร์กลีย์ ยังมีสมาคมสร้างความสัมพันธ์รุ่นพี่รุ่นน้อง (Greek) ซึ่งประกอบด้วยสมาคมนักศึกษาชายและหญิงรวมกันกว่า 55 แห่ง อีกทั้งทีมกีฬา แคลิฟอร์เนียโกลเด้นแบร์ ของมหาวิทยาลัยเป็นหนึ่งใน 12 ของ Pacific-12 Conference (กลุ่มมหาวิทยาลัยที่อยู่ทางตะวันตกของสหรัฐอเมริกาชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก 12 แห่ง ที่รวมตัวกันเพื่อแข่งขันกีฬาระหว่างสถาบัน ปัจจุบันจัดการแข่งขันกีฬาประเภทชาย 11 รายการ ประเภทหญิงอีก 11 รายการ ที่สำคัญเช่น อเมริกันฟุตบอล (ชาย), บาสเกตบอล (ชายและหญิง), เบสบอล (ชาย), ซอฟต์บอล (หญิง), โปโลน้ำ (ชายและหญิง) เป็นต้น) และเป็นที่ทราบดีว่ามหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ มีธรรมเนียมการแข่งขันกีฬาร่วมกับมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด (Stanford University) อยู่เสมอ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ ประกอบด้วยคณะและวิทยาลัยต่างๆ รวมทั้งสิ้น 14 แห่ง รวมไปถึงบัณฑิตวิทยาลัย และสถาบันเพื่อศึกษาเฉพาะด้าน ได้แก่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียเบิร์กลีย์ถูกสร้างในปี 1868 ในฐานะ College of California และ the Public Agricultural, Mining, และ Mechanical Arts College ใน Oakland, Berkeley จึงถือเป็นแคมปัสที่เก่าแก่ที่สุดในเครือของ University of California (UC). เบิร์กลีย์ เป็นเหมือนแม่พิมพ์การเรียนการสอนแบบ "classical" และ "practical" สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในรัฐแคลิฟอร์เนีย สถาบันนี้เป็นเหมือนสถาบัน flagship ใน เครือ University of California.[6][7] เบิร์กลีย์ ได้ร่วมงานกับองค์กรใหญ่ๆอีก 3 องค์กร คือ United States Department of Energy National Laboratories ที่มี the Los Alamos National Laboratory อยู่ในเครือ, Lawrence Livermore National Laboratory และ Lawrence Berkeley National Laboratory ที่เป็นของ U.S. Department of Energyคณะอาจารย์ ศิษย์เก่า และนักวิจัย 71 ท่านที่ได้รับรางวัล รางวัลโนเบล (มี 28 ท่านที่เป็นศิษย์เก่า), 9 Wolf Prizes, 7 Fields Medals, 15 Turing Awards, 45 MacArthur Fellowships,[8] 20 Academy Awards, และ 11 Pulitzer Prize ณ ปัจจุบัน นักวิจัยของมหาวิทยาลัยเบิร์กลีย์ ได้ค้นพบ 6 ธาตุเคมีในตารางธาตุ (Californium, Seaborgium, Berkelium, Einsteinium, Fermium, Lawrencium) และ Berkeley Lab ได้ค้นพบอีก 16 ธาตุทั้งหมด ซึ่งถือได้ว่าค้นพบเยอะกว่ามหาวิทยาลัยอื่นๆในโลก.[9] ปัจจุบันนี้มีนักเรียนไทยที่เป็นศิษย์เก่าจำนวนกว่า 200 คนและกำลังศึกษาอยู่ใน มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ จำนวนกว่า 60 คน โดยได้จัดตั้งองค์กร สมาคมนักเรียนไทย ณ มหาวิทยาลัยแห่งรัฐแคลิฟอร์เนียเบิร์กลีย์ขึ้นมา หรือที่เรียกกันว่า Thai Students Association @ UC Berkeley (ThaiSA) เพื่อเป็นตัวแทนในการสร้าง ความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างสมาชิกในภูมิภาคอื่นๆและยังเป็นตัวแทนทางด้านการเผยแพร่วัฒนธรรมของประเทศไทย