บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
มุทราศาสตร์ (
อังกฤษ: heraldry) เป็นอาชีพ, สาขาวิชา หรือศิลปะของการออกแบบ การมอบ และการให้
นิยามของ
ตราอาร์ม และ การวางกฎที่เกี่ยวกับศักดิ์หรือข้อกำหนดของพิธีการใช้ที่ควบคุมโดย
เจ้าหน้าที่ตราอาร์ม (officer of arms)
[1] คำว่า “heraldry” มาจาก
ภาษาแองโกล-นอร์มันว่า “herald” ที่มีรากมาจากคำสมาทของภาษาเจอร์มานิค “*harja-waldaz” ที่แปลว่า “ผู้นำทัพ”
[1] โดยทั่วไปแล้วเป็นคำที่หมายถึงกิจการต่างๆ ทั้งหมดที่เกี่ยวกับหน้าที่และความรับผิดชอบของ
เจ้าหน้าที่ตราอาร์ม[2] แต่สำหรับบุคคลทั่วไปแล้ว “มุทราศาสตร์” หมายถึงการออกแบบ การแสดง การบรรยาย และการบันทึก
ตราอาร์ม และ
มุทรตรา (heraldic badge) ในประวัติศาสตร์มุทราศาสตร์ได้รับการบรรยายว่าเป็น “บทย่อของประวัติศาสตร์”
[3] และ “ขอบดอกไม้ตกแต่งของสวนแห่งประวัติศาสตร์” (the floral border in the garden of history)
[4] ที่มาของมุทราศาสตร์มาจากความจำเป็นของผู้ร่วมต่อสู้ในสงครามในการที่จะต้องแยกฝักแยกฝ่ายเพื่อที่จะได้ไม่ฆ่ากันเอง เมื่อใบหน้าของผู้นำซ่อนอยู่ภายใต้
หมวกเกราะเหล็ก
[5] ในที่สุดการออกแบบเครื่องหมายที่แสดงถึงความแตกต่างของกลุ่มต่างๆ ก็กลายมาเป็นระบบที่เป็นทางการที่มีกฎระเบียบอันซับซ้อนเพิ่มขึ้นในรูปของศาสตร์ที่เรียกว่า “มุทราศาสตร์” ระบบการเขียน
นิยามของ
ตราอาร์มที่ใช้ในประเทศที่ใช้
ภาษาอังกฤษสร้างขึ้นโดย
เจ้าหน้าที่ตราอาร์มใน
ยุคกลาง ซึ่งเป็นการบรรยายด้วยภาษาเฉพาะทางขององค์ประกอบต่างๆ ที่รวมทั้ง
โล่ภายในตรา เครื่องยอด,
ประคองข้าง,
คำขวัญ และ
เครื่องหมาย (Charge) ต่างๆ ที่ใช้ในตรา การบรรยายเป็นไปตามกฎและระเบียบต่างๆ ที่วางไว้อย่างเคร่งครัดเช่น
กฎของผิวตรา กฎและศัพท์ที่ใช้แตกต่างกันไปตามแต่ประเทศที่ใช้ เมื่อมาถึงปลายยุคกลางแต่ละประเทศก็วิวัฒนาการเขียน
นิยามของตราที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง แต่ก็ยังมีกฎพื้นฐานที่ใช้ร่วมกันทุกประเทศแม้ว่ามุทราศาสตร์จะมีอายุร่วม 900 ปีแต่ก็ยังเป็นศาสตร์ที่ยังคงใช้กันอยู่ เมืองใหญ่และเล็กหลายเมืองใน
ยุโรปและทั่วโลกยังคงสร้างตราอาร์มกันอยู่ ตราส่วนบุคคลทั้งที่พิทักษ์โดยกฎหมายหรือรับมาใช้ก็ยังดำเนินการปฏิบัติกันอยู่ทั่วโลก สมาคมมุทราศาสตร์ที่ก่อตั้งขึ้นก็ยังคงมีอยู่และเป็นสถาบันที่เผยแพร่ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับมุทราศาสตร์