ยุทธนาวีอ่าวเลย์เต หรือในอดีตรู้จักกันในชื่อ ยุทธนาวีทะเลฟิลิปปินครั้งที่สอง เป็นยุทธนาวีครั้งใหญ่ที่สุดในสงครามโลกครั้งที่สองและใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์[1]สมรภูมิอยู่ในทะเลบริเวณใกล้กับเกาะเลย์เต ซามาร์ และลูซอนของประเทศฟิลิปปินส์ ในวันที่ 23-26 ตุลาคม ค.ศ. 1944 ระหว่างฝ่ายสัมพันธมิตรซึ่งประกอบไปด้วยสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลียกับจักรวรรดิญี่ปุ่น เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม กองกำลังสหรัฐอเมริกาได้เข้าบุกจู่โจมเกาะเลย์เตซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ที่มีวัตถุประสงค์ที่จะโดดเดี่ยวญี่ปุ่นออกจากบรรดาประเทศที่ญี่ปุ่นทำการยึดครองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยึดครองแหล่งน้ำมันซึ่งเป็นสิ่งสำคัญยิ่งในกองทัพและอุตสาหกรรม กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่น (IJN) ได้ระดมเรือรบที่เหลือทั้งหมดในบริเวณนั้นเข้าต่อสู้เพื่อยับยั้งการบุกของฝ่ายสัมพันธมิตร แต่ถูกขับให้ล่าถอยโดยกองเรือที่ 3 และกองเรือที่ 7 ของกองทัพเรือสหรัฐ กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่นประสบความล้มเหลวและสูญเสียอย่างใหญ่หลวงจนไม่สามารถฟื้นตัวได้อีกในภายหลัง เรือรบขนาดใหญ่ที่เหลือรอดก็ปราศจากน้ำมันเชื้อเพลิงต้องจอดทิ้งอยู่ในฐานทัพจนสงครามมหาสมุทรแปซิฟิกสงบลง[2][3]ยุทธการอ่าวเลย์เตประกอบไปด้วยยุทธนาวีหลัก ๆ 4 ยุทธการ: ยุทธการทะเลซิบูยัน, ยุทธการช่องแคบซูริกาโอ, ยุทธการแหลมเอ็นกาโน และยุทธการซามาร์ นอกจากนี้ยุทธการอ่าวเลย์เตยังถือว่าเป็นการรบครั้งแรกที่เรือบรรทุกเครื่องบินของญี่ปุ่นจัดให้มีการใช้การโจมตีแบบคะมิกะเซะ[2][3]