ยูลิสซีส (อังกฤษ: Ulysses) เป็นนวนิยายที่เขียนโดยเจมส์ จอยซ์ ที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นครั้งแรกเป็นตอน ๆ ในนิตยสารอเมริกัน “The Little Review” ตั้งแต่เดือนมีนาคม ค.ศ. 1918 จนถึงเดือนธันวาคม ค.ศ. 1920 ต่อมาพิมพ์ทั้งเล่มโดยซิลเวีย บีชเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1922 ที่ปารีส “ยูลิสซีส” เป็นงานวรรณกรรมชิ้นสำคัญที่สุดของวรรณกรรมสมัยใหม่นิยม (Modernist literature)[1] ที่ได้รับการบรรยายว่าเป็นนวนิยายที่ “สรุปสะท้อนให้เห็นถึงสถานภาพของขบวนการทั้งสมัยทั้งหมด”[2]“ยูลิสซีส” บรรยายเรื่องราวชีวิตของตัวละครเลโอโพลด์ บลูมในดับลินในวัน ๆ เดียววันที่ 16 มิถุนายน ค.ศ. 1904 ชื่อนวนิยายพ้องและเป็นนัยถึงโอดิสเซียส (ภาษาละตินของคำว่า “ยูลิสซีส”) ผู้เป็นตัวเอกในมหากาพย์ “โอดิสเซียส” โดยโฮเมอร์ (ตัวอย่าง, การติดต่อระหว่างเลโอโพลด์ บลูมกับโอดิสเซียส, มอลลี บลูม (ภรรยา) และ เพเนโลพี และ สตีเฟน เดดาลัส และ เทเลมาคัส) ในปัจจุบันผู้นิยมงานเขียนของจอยซ์ ฉลองวันที่ 16 มิถุนายนเป็น “วันบลูม” (Bloomsday)หนังสือ “ยูลิสซีส” ที่มีทั้งหมด 265,000 คำจากศัพท์ 30,030 คำ (รวมทั้งชื่อ, พหูพจน์ และคำกิริยาในรูปต่าง ๆ)[3] แบ่งเป็น 18 ตอน ตั้งแต่ได้รับการพิมพ์เป็นต้นมา “ยูลิสซีส” ก็เป็นต้นตอของความโต้เถียงกันอย่างรุนแรง (controversy), การวิจัยอย่างละเอียดตั้งแต่การดำเนินคดีของเนื้อหาที่ถูกกล่าวหาว่าหยาบโลน ไปจนถึงความขัดแย้งระหว่างผู้มีความเห็นแตกแยกกันที่ดำเนินต่อมา ลักษณะการเขียนที่เรียกว่าการเขียนตามกระแสสำนึก (Stream of consciousness) ของ “ยูลิสซีส” ที่วางโครงร่างอย่างระมัดระวัง และการเขียนเนื้อหาแบบทดลอง—ที่เต็มไปด้วยการเล่นคำ, วรรณกรรมล้อ และ นัย รวมทั้งการสร้างตัวละครที่เต็มเป็นด้วยสาระ และอารมณ์ขัน ทำให้หนังสือได้รับสรรเสริญว่าเป็นงานชิ้นเอกของงานเขียนของวรรณกรรมสมัยใหม่นิยม ในปี ค.ศ. 1999 Modern Library จัด “ยูลิสซีส” ให้เป็นลำดับแรกของบรรดานวนิยายดีที่สุดร้อยเรื่องโดยโมเดิร์นไลบรารี (Modern Library 100 Best Novels) ของคริสต์ศตวรรษที่ 20[4]