ระบบปฏิบัติการ (operating system) หรือ
โอเอส (OS) เป็นระบบ
ซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่จัดการ
อุปกรณ์คอมพิวเตอร์และแหล่งซอฟต์แวร์และบริการโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระบบปฏิบัติการมีหน้าที่หลัก ๆ คือ การจัดสรรทรัพยากรในเครื่อง
คอมพิวเตอร์ เพื่อให้บริการซอฟต์แวร์ประยุกต์ ในเรื่องการรับส่งและจัดเก็บข้อมูลกับฮาร์ดแวร์ เช่น การส่งข้อมูลภาพไปแสดงผลที่
จอภาพ การส่งข้อมูลไปเก็บหรืออ่านจาก
ฮาร์ดดิสก์ การรับส่งข้อมูลใน
ระบบเครือข่าย การส่งสัญญานเสียงไปออก
ลำโพง หรือจัดสรรพื้นที่ใน
หน่วยความจำ ตามที่ซอฟต์แวร์ประยุกต์ร้องขอ รวมทั้งทำหน้าที่จัดสรรเวลาการใช้
หน่วยประมวลผลกลาง ในกรณีที่อนุญาตให้ซอฟต์แวร์ประยุกต์หลาย ๆ ตัวทำงานพร้อม ๆ กัน ระบบปฏิบัติการ ช่วยให้ตัวซอฟต์แวร์ประยุกต์ ไม่ต้องจัดการเรื่องเหล่านั้นด้วยตนเอง เพียงแค่เรียกใช้บริการจากระบบปฏิบัติการก็พอ ทำให้พัฒนาซอฟต์แวร์ประยุกต์ได้ง่ายขึ้นระบบปฏิบัติการที่เป็นที่นิยมใน
คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลทุกวันนี้ ได้แก่
ไมโครซอฟท์ วินโดวส์ แมคโอเอส และ
ลินุกซ์ นอกจากนี้ ยังมีระบบปฏิบัติการตระกูล
ยูนิกซ์ ซึ่งได้รับความนิยมในเครื่อง
เซิร์ฟเวอร์ที่ใช้กันในหน่วยงาน ระบบปฏิบัติการตระกูลยูนิกซ์ที่เป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่ ยูนิกซ์ตระกูล
บีเอสดี เอไอเอกซ์ และ
โซลาริส และรวมถึง
ลินุกซ์ซึ่งพัฒนาโดยอาศัยหลักการเดียวกันกับยูนิกซ์ ระบบปฏิบัติการบางตัว ถูกออกแบบมาสำหรับการเรียนการสอนวิชาระบบปฏิบัติการโดยเฉพาะ เช่น
มินิกซ์ ซินู หรือ
พินโทสในอุปกรณ์อื่น ๆ ที่ควบคุมด้วยระบบคอมพิวเตอร์ ก็อาจมีระบบปฏิบัติการเช่นกัน เช่น
ไอโอเอส แอนดรอยด์ หรือ
ซิมเบียน ในโทรศัพท์มือถือ หรือระบบปฏิบัติการ
TRON ในเครื่องใช้ไฟฟ้าตามบ้าน