เป้าหมายของวิกิพีเดีย คือ สร้างสารานุกรมที่มีเนื้อหาเสรี คำว่า "เนื้อหาเสรี" หมายความว่า เนื้อหาที่ไม่มีข้อจำกัดด้านลิขสิทธิ์เกี่ยวกับสิทธิที่จะแจกจ่าย ศึกษา ดัดแปลง และพัฒนา หรือใช้งานโดยประการอื่น ไม่ว่าเพื่อวัตถุประสงค์ใด หรือในสื่อรูปแบบใด แม้เป็นไปในเชิงพาณิชย์ก็ตาม เนื้อหาใดที่ไม่เข้าหลักเกณฑ์เหล่านี้เรียกว่า ไม่เสรี (non-free) เนื้อหาไม่เสรีนี้ได้แก่บรรดาเนื้อหา (ตลอดจนภาพ) ที่ทุกส่วนล้วนมีลิขสิทธิ์ หรือที่เปิดให้เข้าถึงได้โดยมีข้อจำกัดบางประการ เช่น "ห้ามใช้ในเชิงพาณิชย์" หรือ "สำหรับใช้ในวิกิพีเดียเท่านั้น" (ภาพหลายภาพที่ตามปรกติแล้วเข้าถึงได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายจึงอาจยัง "ไม่เสรี" สำหรับวัตถุประสงค์ของวิกิพีเดีย) มูลนิธิวิกิมีเดียถือนิยามคำว่า "เสรี" ดังอธิบายไว้ตามนี้แม้นโยบายสัญญาอนุญาตของมูลนิธิวิกิมีเดียคาดหวังให้เนื้อหาทั้งหมดในโครงการวิกิมีเดียเป็นเนื้อหาเสรี แต่ก็มีข้อยกเว้น นโยบายดังกล่าวเปิดให้โครงการต่าง ๆ (ยกเว้น วิกิมีเดียคอมมอนส์) สามารถใช้ นโยบายหลักการยกเว้น ที่ยอมให้ใช้เนื้อหาไม่เสรีได้ เนื้อหาไม่เสรีควรนำมาใช้ให้น้อยที่สุดและเฉพาะเพื่อแสดงเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ เพื่อรวมงานที่คุ้มครองเอาไว้ เช่น โลโก้ หรือเพื่อเสริมบทความเกี่ยวกับงานร่วมสมัยที่มีลิขสิทธิ์ (โดยต้องอยู่ในวงจำกัดอย่างแคบ ๆ) ทั้งนี้ ยกเว้นกรณีที่อนุญาตไว้เป็นอื่น แต่เนื้อหาไม่เสรีนั้นไม่ควรนำมาใช้เมื่อเป็นที่คาดหมายได้อย่างสมเหตุสมผลว่า จะมีการอัปโหลดไฟล์ที่อนุญาตให้ใช้ได้อย่างเสรีซึ่งสนองวัตถุประสงค์อย่างเดียวกันขึ้นมา ดังที่มักเกิดแก่กรณีภาพเหมือนของบุคคลที่ยังมีชีวิตอยู่เกือบทั้งหมด และถ้ามีเนื้อหาเสรีแล้ว ก็ควรนำมาใช้แทนเนื้อหาไม่เสรีเอกสารนี้เป็น นโยบายหลักการยกเว้น ของวิกิพีเดียภาษาไทย เนื้อหาไม่เสรีสามารถใช้ในวิกิพีเดียได้ในบางกรณี (เช่น ในบางสถานการณ์ที่ไม่อาจหาภาพซึ่งอนุญาตให้ใช้ได้โดยเสรีสำหรับหัวเรื่องหนึ่ง ๆ ได้เลย) แต่ต้องอยู่ภายในหลักกฎหมายสหรัฐอเมริกาว่าด้วยการใช้ลิขสิทธิ์ของผู้อื่นโดยชอบ ("ใช้งานโดยชอบ") และสอดคล้องกับหลักเกณฑ์วิกิพีเดียเรื่องเนื้อหาไม่เสรีดังที่ระบุไว้ข้างล่างนี้ด้วย ฉะนั้น การใช้เนื้อหาไม่เสรีในวิกิพีเดียจึงจงใจให้อยู่ในบังคับของมาตรฐานที่เข้มงวดกว่าที่กำหนดไว้ในกฎหมายลิขสิทธิ์สหรัฐอเมริกา