วิทยาภูเขาไฟ (อังกฤษ: volcanology หรืออาจสะกดว่า vulcanology) เป็นการศึกษาเกี่ยวกับภูเขาไฟ หินหลอมเหลว หินหนืด และเกี่ยวข้องกับการศึกษาปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยา ธรณีฟิสิกส์ ธรณีเคมี คำว่า volcanology ในภาษาัอังกฤษมาจากคำในภาษาละติน คำว่า vulcan ซึ่งหมายถึงเทพเจ้าแห่งไฟของโรมัน นักวิทยาภูเขาไฟ คือบุคคลที่ศึกษาข้อมูลของภูเขาไฟ และเหตุการณ์การปะทุทั้งปัจจุบันและในอดีต นักวิทยาภูเขาไฟมักจะไปสำรวจภูเขาไฟอยู่บ่อยครั้ง โดยเฉพาะภูเขาไฟที่ยังไม่ดับเพื่อสังเกตการณ์ปะทุ เก็บสิ่งที่ปะทุออกมา รวมถึงเทบพรา (tephra) หรือ ชิ้นส่วนภูเขาไฟ เช่น ขี้เถ้าหรือหินภูเขาไฟ หินและตัวอย่างของหินหลอมเหลว นอกจากนี้ยังเน้นการศึกษาในเรื่องการพยากรณ์การระเบิดของภูเขาไฟ ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีผลแม่นยำนัก แต่เป็นการพยากรณ์การระเบิดเหมือนอย่างที่พยากรณ์แผ่นดินไหว เพื่อรักษาชีวิตให้ได้มากที่สุด