สาธารณรัฐประชาธิปไตยอัฟกานิสถาน
สนับสนุนโดย:
 เยอรมนีตะวันออก (1979–1980)[1]มุจญาฮิดีนชีอะห์กองกำลังอัฟกานิสถาน:200,000–250,000 คน[14][15][16]14,453 นายเสียชีวิต (รวม)53,753 นายบาดเจ็บ[17]265 นายสูญหาย[18]กองกำลังอัฟกานิสถาน:18,000 นายเสียชีวิตระหว่างการรบ[19]75,000–90,000 คนเสียชีวิต, 75,000+ คนบาดเจ็บ (ประเมิณคร่าวๆ)[20]850,000–1,500,000 คนเสียชีวิต[21][22]5 ล้านคนกลายเป็นผู้ลี้ภัยออกจากอัฟกานิสถาน2 ล้านคนกลายเป็นผู้พลัดถิ่นภายในประเทศราว 3 ล้านคนบาดเจ็บ (ส่วนมากเป็นพลเรือน)[23]สงครามโซเวียต–อัฟกานิสถาน เป็นส่วนหนึ่งของสงครามเย็น เกิดขึ้นเป็นเวลาเก้าปีตั้งแต่เดือนธันวาคม ค.ศ. 1979 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1989 โดยเป็นการรบรากันระหว่างกองทัพอัฟกานิสถานที่มีโซเวียตเป็นหัวหน้า กับมุจญาฮิดีน (Mujahideen) ซึ่งเป็นกลุ่มขบถหลายชนชาติและมีพันธมิตรใหญ่สองราย คือ เปศวาร์เจ็ด (Peshawar Seven) กับเตหะรานแปด (Tehran Eight) ขบถเปศวาร์เจ็ดนั้นได้รับการฝึกฝนทางทหารจากประเทศเพื่อนบ้าน คือ ปากีสถาน และสาธารณรัฐประชาชนจีน[9] ทั้งได้รับอาวุธยุทธภัณฑ์พร้อมเงินหลายพันล้านดอลลาร์จากสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ซาอุดีอาระเบีย และอีกหลายประเทศ[3][4][5][9][24] ส่วนกลุ่มชีอะฮ์ (Shia) จากฝ่ายเตหะรานแปดนั้นได้รับการสนับสนุนจากสาธารณรัฐอิสลามอิหร่านสงครามซึ่งยาวนานเกือบหนึ่งทศวรรษนี้ส่งผลให้ชาวอัฟกานิสถานหลายล้านคนลี้ภัยจากประเทศตนเอง ส่วนใหญ่เข้าไปพึ่งใบบุญปากีสถานและอิหร่าน อนึ่ง นอกจากกบฏที่ล้มตายแล้ว สงครามยังทำให้พลเรือนอัฟกานิสถานจำนวนมากเสียชีวิตสงครามเริ่มขึ้นเมื่อกองทัพที่ 40 ซึ่งโซเวียตประจำไว้ในอัฟกานิสถาน และมีเลโอนิด เบรจเนฟ เป็นหัวหน้า เคลื่อนพลพร้อมรบในวันที่ 24 ธันวาคม ค.ศ. 1979[25] และมาสิ้นสุดลงเมื่อโซเวียตซึ่งมีมีฮาอิล กอร์บาชอฟ เป็นหัวหน้า ได้ถอนทหารจากอัฟกานิสถานตั้งแต่วันที่ 15 พฤษภาคม ค.ศ. 1988 จนถึงวันที่ 15 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1989มีผู้เรียกสงครามครั้งนี้ตามสภาพที่ยืดเยื้อว่า "สงครามเวียดนามของสหภาพโซเวียต" (Soviet Union's Vietnam War) และ "กับดักหมี" (Bear Trap)[26][27][28]