หนึ่ง-เก้า-แปด-สี่ (อังกฤษ: Nineteen Eighty-Four) บ้างใช้ว่า 1984 เป็นนวนิยายดิสโทเปียโดย จอร์จ ออร์เวลล์ นักเขียนชาวอังกฤษ ตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1949 นวนิยายดังกล่าวมีฉากท้องเรื่องในแอร์สตริปวัน (Airstrip One) เดิมชื่อ บริเตนใหญ่ อันเป็นจังหวัดหนึ่งของมหารัฐโอเชียเนีย (Oceania) ในโลกซึ่งมีสงครามตลอดกาล (perpetual war) การสอดส่องดูแลของรัฐบาลทุกหนแห่ง และการชักใยสาธารณะทางการเมือง ชี้นำโดยระบบการเมืองที่เกลื่อนคำว่า สังคมนิยมอังกฤษ (อิงก์ซ็อก ในภาษานิวสปีกอันเป็นภาษาประดิษฐ์ของรัฐบาล; Ingsoc) ภายใต้การควบคุมของอภิชนพรรคใน (Inner Party) ที่มีอภิสิทธิ์ซึ่งก่อกวนปัจเจกนิยมและการคิดอย่างอิสระทั้งหมดโดยว่าเป็น "อาชญากรรมความคิด" (thoughtcrime)[1] พี่เบิ้ม (Big Brother) เป็นตัวอย่างของระบอบทรราชย์ ผู้นำพรรคกึ่งเทพซึ่งได้ประโยชน์จากลัทธิบูชาบุคคลที่เข้มข้น แต่อาจไม่มีอยู่จริงด้วยซ้ำ พี่เบิ้มและพรรคอ้างเหตุผลการปกครองอย่างกดขี่ของพวกตนเพื่อประโยชน์ของส่วนรวมที่สมมติขึ้น[2] ตัวเอกของเรื่อง วินสตัน สมิธ เป็นสมาชิกของพรรคนอก (Outer Party) ที่ทำงานในกระทรวงความจริง (มินิทรู; Minitrue) ซึ่งรับผิดชอบต่อโฆษณาชวนเชื่อและลัทธิแก้ประวัติศาสตร์ (historical revisionism) งานของเขาคือ การเขียนบทความหนังสือพิมพ์เก่าใหม่เพื่อให้บันทึกประวัติศาสตร์สนับสนุนแนวทางปัจจุบันของพรรค[3] สมิธเป็นคนงานที่ขยันและมีทักษะ แต่เขาเกลียดพรรคอย่างลับ ๆ และฝันกบฏต่อพี่เบิ้มหนึ่ง-เก้า-แปด-สี่ เป็นบันเทิงคดีการเมืองและบันเทิงคดีวิทยาศาสตร์ดิสโทเปีย เป็นบันเทิงคดีคลาสสิกในแง่เนื้อหา โครงเรื่องและลีลา หลายคำและมโนทัศน์ในเรื่อง เช่น พี่เบิ้ม, ย้อนแย้ง (doublethink), อาชญากรรมความคิด (thoughtcrime), นิวสปีก, ห้อง 101, เทเลสกรีน, 2 + 2 = 5 และหลุมความทรงจำ (memory hole) มีใช้ประจำวันนับแต่การตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1949 ยิ่งไปกว่านั้น หนึ่ง-เก้า-แปด-สี่ ทำให้คุณศัพท์ เกี่ยวกับงานของออร์เวลล์ (Orwellian) ได้รับความนิยม ซึ่งอธิบายการหลอกลวงอย่างเป็นทางการ การสอดส่องดูแลลับ และการชักใยอดีตทางการเมืองโดยรัฐเผด็จการเบ็ดเสร็จหรืออำนาจนิยม[3] ใน ค.ศ. 2005 นิตยสารไทม์ เลือกให้นวนิยายเรื่องนี้เป็นหนึ่งใน 100 นวนิยายภาษาอังกฤษที่ดีที่สุดตั้งแต่ ค.ศ. 1923 ถึง 2005[4] อยู่ทั้งในรายการนวนิยายดีที่สุด 100 เรื่องหอสมุดสมัยใหม่ แตะอันดับที่ 13 ในรายการของบรรณาธิการ และอันดับที่ 6 ในรายการของผู้อ่าน[5] ใน ค.ศ. 2003 นวนิยายเรื่องนี้อยู่ในอันดับที่ 8 ของการสำรวจเดอะบิ๊กรีด ของบีบีซี[6]ก่อนการตีพิมพ์ครั้งแรก หนังสือจะใช้ชื่อว่า The Last Man in Europe แต่ผู้เขียนได้เปลี่ยนชื่อเป็น "1984" เพื่อให้ฟังดูน่าสงสัย และน่าติดตาม[7]หนึ่ง-เก้า-แปด-สี่ ฉบับภาษาไทยแปลโดย รัศมี เผ่าเหลืองทอง และ อำนวยชัย ปฏิพัทธ์เผ่าพงษ์ ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2525[8] และตีพิมพ์ครั้งล่าสุดเมื่อ พ.ศ. 2557