หินไนส์ คือหินแปรชนิดหนึ่งซึ่งเกิดจากการแปรสภาพแบบhigh-grade regional metamorphism อาจแปรสภาพมาได้จากทั้งหินตะกอนและหินอัคนี มีริ้วลายซึ่งเกิดจากการเรียงตัวของเม็ดแร่สีเข้มและสีอ่อนภายในหิน โดยขนาดของเม็ดแร่นั้นมีขนาดตั้งแต่ปานกลางไปจนถึงขนาดใหญ่ แต่มักจะไม่พบแร่กลีบหินหรือไมก้า (mica) และแร่แผ่นชนิดอื่นๆ หินไนส์ที่มีมักถูกเรียกชื่อแยกย่อยตามลักษณะทางองค์ประกอบ เช่น แกรนิต-ไนส์ คือหินไนส์ที่มีองค์ประกอบคล้ายหินแกรนิต ไดโอไรต์-ไนส์ คือหินไนส์ที่มีองค์ประกอบคล้ายกับหินไดโอไรต์ หรือการ์เนต-ไนส์ คือหินไนส์ที่มีการ์เนต(โกเมน)เป็นแร่องค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นต้น หินไนส์มีลักษณะที่คล้ายกับหินชีสท์ (schist) แต่การเรียงตัวของแร่ในหินไนส์จะชัดเจนกว่า มีสีเข้มสลับจางชัดเจน แต่บางครั้งก็เป็นการยากที่จะแยกหินทั้งสองชนิดนี้ออกจากกัน เนื่องจากหินไนส์บางชนิดอาจจะแสดงลักษณะของแร่แผ่นออกมาอย่างชัดเจน ซึ่งจะทำให้ดูคล้ายจะเป็นหินชีสมากกว่า