อำเภอชะอำตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2440 ที่บ้านนายาง หมู่ที่ 3 ตำบลนายาง เดิมใช้ชื่อว่า อำเภอนายาง ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2457 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอนายางไปตั้งที่บ้านหนองจอกและเปลี่ยนชื่อเป็นเป็น อำเภอหนองจอก (ปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอท่ายาง) จนกระทั่งหลังสงครามมหาเอเชียบูรพา กระทรวงมหาดไทยได้ย้ายที่ว่าการอำเภอหนองจอกมาตั้งที่บ้านชะอำ ตำบลชะอำ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2487[1]เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่สะดวกแก่การปกครองและภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอชะอำ[2]ในวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2487

• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดเพชรบุรี กับจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยโอนพื้นที่หมู่ 7 ตำบลห้วยทรายเหนือ อำเภอหนองจอก จังหวัดเพชรบุรี ไปขึ้นกับตำบลหัวหิน กิ่งอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์[3]
• วันที่ 1 ตุลาคม 2480 ยกฐานะตำบลชะอำ และตำบลห้วยทรายเหนือ อำเภอหนองจอก จังหวัดเพ็ชร์บุรี เป็นเทศบาลตำบลชะอำ[4]
• วันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2590 เปลี่ยนแปลงเขตพื้นที่อำเภอชะอำ (1,2,3,4,5,6)[5]
  • (1) โอนพื้นที่หมู่ 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองจอก อำเภอชะอำ ไปขึ้นกับอำเภอท่ายาง
  • (2) โอนพื้นที่หมู่ 15 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองจอก อำเภอชะอำ ไปขึ้นกับตำบลบางเก่า
  • (3) โอนพื้นที่ตำบลหนองขนาน อำเภอชะอำ ไปขึ้นกับ อำเภอเมืองเพชรบุรี
  • (4) โอนพื้นที่หมู่ 12,15 (ในขณะนั้น) ของตำบลไร่มะขาม อำเภอชะอำ ไปตั้งเป็นหมู่ 22,34 ของตำบลหนองขนาน
  • (5) โอนพื้นที่ตำบลมาบปลาเค้า อำเภอชะอำ ไปขึ้นกับ อำเภอท่ายาง
  • (6) โอนพื้นที่ตำบลไร่มะขาม (ยกเว้นพื้นที่หมู่ 12,15) อำเภอชะอำ ไปขึ้นกับอำเภอบ้านลาด
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลหนองกระเจ็ด แยกออกจากตำบลไร่มะขาม ตั้งตำบลดอนยาง แยกออกจากตำบลหนองขนาน[6]
• วันที่ 9 กรกฎาคม 2511 ตั้งตำบลเขาใหญ่ แยกออกจากตำบลนายาง[7]
• วันที่ 8 ตุลาคม 2511 จัดตั้งสุขาภิบาลนายาง ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลนายาง และตำบลเขาใหญ่[8]
• วันที่ 7 ตุลาคม 2512 จัดตั้งนิคมสร้างตนเอง ในท้องที่อำเภอชะอำ และอำเภอท่ายาง[9]
• วันที่ 10 สิงหาคม 2519 ตั้งตำบลหนองศาลา แยกออกจากตำบลบางเก่า[10]
• วันที่ 2 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลไร่ใหม่พัฒนา แยกออกจากตำบลห้วยทรายเหนือ[11]
• วันที่ 11 กันยายน 2527 ตั้งตำบลสามพระยา แยกออกจากตำบลห้วยทรายเหนือ[12]
• วันที่ 30 มิถุนายน 2530 ตั้งตำบลดอนขุนห้วย แยกออกจากตำบลเขาใหญ่[13] และรับพื้นที่สุขาภิบาลนายาง ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลดอนขุนห้วย
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนายาง เป็นเทศบาลตำบลนายาง
• วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2547 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลชะอำ เป็นเทศบาลเมืองชะอำ[14]
• วันที่ 11 ตุลาคม 2550 เปลี่ยนชื่อหมู่ที่ 1 บ้านวังยาว ตำบลดอนขุนห้วย เป็นชื่อ บ้านสระพระพัฒนา[15] เนื่องจากชื่อหมู่บ้านซ้ำกันสองหมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 1 บ้านวังยาว และหมู่ที่ 7 บ้านวังยาว ตำบลดอนขุนห้วย ทำให้เกิดความสับสนในการประสานงาน และติดต่อราชการ