เดอะฮอบบิท (ชื่อภาษาอังกฤษ "The Hobbit" หรืออีกชื่อหนึ่งว่า "There and Back Again") เป็นนิยายแฟนตาซีสำหรับเด็ก ประพันธ์โดยเจ. อาร์. อาร์. โทลคีน ในลักษณะกึ่งเทพนิยาย โทลคีนเขียนเรื่องนี้ในราวช่วงปลายทศวรรษที่ 1920 โดยเริ่มแรกเขาเพียงใช้เล่าเป็นนิทานสนุกๆ ให้ลูกฟัง กับใช้เล่นคำในภาษาต่างๆ ที่เขาสนใจ โดยเฉพาะภาษาอังกฤษเก่า นิยายเรื่องนี้ได้ตีพิมพ์ครั้งแรกในประเทศอังกฤษ เมื่อวันที่ 21 กันยายน ค.ศ. 1937 เหตุการณ์ในเรื่อง เดอะฮอบบิท อยู่ในยุคก่อนเกิดเหตุการณ์ในเดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ เนื้อหาเกี่ยวกับการผจญภัยของฮอบบิทที่ชื่อบิลโบ แบ๊กกิ้นส์ ไปยังดินแดนตะวันออกในมิดเดิลเอิร์ธกับเพื่อน ๆ คนแคระ และพ่อมดชื่อแกนดัล์ฟ ระหว่างทางเขาได้พบเรื่องแปลกประหลาดมากมาย จนในท้ายที่สุดได้ต่อสู้กับมังกรสม็อก และได้รับทรัพย์สมบัติจำนวนมากกลับมาเดอะฮอบบิท ประสบความสำเร็จอย่างสูงจนสำนักพิมพ์ต้องพิมพ์ซ้ำแล้วซ้ำอีก และส่งจดหมายมาขอให้โทลคีนรีบส่งนิยายเกี่ยวกับ "ฮอบบิท" ไปให้พิจารณาอีกโดยด่วน อันเป็นต้นกำเนิดของงานเขียนชิ้นต่อมาของโทลคีนที่ประสบความสำเร็จยิ่งกว่า คือเรื่อง "เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์" ปัจจุบัน เดอะฮอบบิท ได้แปลเป็นภาษาต่างๆ แล้วมากกว่า 40 ภาษา และติดอันดับหนังสือขายดี โดยมียอดจำหน่ายทั่วโลกรวมแล้วกว่า 90 ล้านเล่ม[1]