ฮาร์ตเฟิร์ด (อังกฤษ: Hartford) เป็นเมืองหลวงของรัฐคอนเนทิคัต เคยเป็นเคาน์ตีซีตของฮาร์ตฟอร์ตเคาน์ตีจนรัฐคอนเนทิคัตได้ยุบการปกครองไปในปี ค.ศ. 1960 ชื่อเล่นของเมืองคือ "เมืองหลวงโลกการประกัน" (Insurance Capital of the World) อันเนื่องจากเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของบริษัทประกันหลายแห่ง และยังเป็นอุตสาหกรรมสำคัญของภูมิภาคอีกด้วยฮาร์ตเฟิร์ดก่อตั้งเมื่อปี 1635 เป็นหนึ่งในเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในสหรัฐ และเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ระดับชาติที่เก่าแก่ที่สุด (แวดส์เวิร์ทแอทีเนียม), สวนกองทุนสาธารณะที่เก่าแก่ที่สุด (สวนบุชเนลล์), หนังสือพิมพ์ที่ตีพิมพ์ต่อเนื่องยาวนานที่สุด (ฮาร์ตฟอร์ตคูแรนต์) และโรงเรียนมัธยมที่เก่าแก่เป็นอันดับ 2 (โรงเรียนรัฐบาลฮาร์ตเฟิร์ด) ยังเป็นที่ตั้งของวิทยาลัยทรินิตี และบ้านมาร์ก ทเวน นักเขียนที่มีชื่อเสียงฮาร์ตเฟิร์ดเคยได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่ร่ำรวยที่สุดในสหรัฐในหลายทศวรรษหลังสงครามกลางเมืองอเมริกา[2] แต่ปัจจุบันกลายเป็นเมืองที่ยากจนที่สุดของประเทศ ทุก 3 ใน 10 ของครอบครัวอยู่ต่ำกว่าเส้นแบ่งความยากจน ในทางตรงกันข้ามเกรตเตอร์ฮาร์ตฟอร์ต มหานครอยู่อันดับ 32 จากมหานคร 318 แห่ง ที่มีการผลิตผลรวมทางเศรษฐกิจ และอยู่อันดับ 8 จากพื้นที่ทางสถิติของเมือง 280 แห่ง ทางด้านรายได้ต่อหัว[3]จากการสำรวจสำมะโนประชากร ฮาร์ตเฟิร์ดเป็นเมืองมีประชากรมากเป็นอันดับ 4 ของรัฐคอนเนทิคัต รองจากบริดจ์พอร์ต, นิวเฮเวน และสแตมฟอร์ด[4]