เปลือกสมอง[1]หรือ
ส่วนนอกของสมองใหญ่[1] หรือ
คอร์เทกซ์สมองใหญ่[1] หรือ
เซรีบรัลคอร์เทกซ์ หรือบางครั้งเรียกสั้น ๆ เพียงแค่ว่า
คอร์เทกซ์ (แต่คำว่า คอร์เทกซ์ สามารถหมายถึงส่วนย่อยส่วนหนึ่ง ๆ ในเปลือกสมองด้วย) (
อังกฤษ: Cerebral cortex, cortex, Cortex cerebri) เป็นชั้นเนื้อเยื่อ
เซลล์ประสาทชั้นนอกสุดของ
ซีรีบรัม (หรือเรียกว่าเทเลนฟาลอน) ที่เป็นส่วนของ
สมองใน
สัตว์มีกระดูกสันหลังบางพวก เป็นส่วนที่ปกคลุมทั้ง
ซีรีบรัมทั้ง
ซีรีเบลลัม มีอยู่ทั้งซีกซ้ายซีกขวาของสมอง เปลือกสมองมีบทบาทสำคัญใน
ระบบความจำ ความใส่ใจ ความตระหนัก (awareness)
ความคิด ภาษา และ
การรับรู้ (consciousness) เปลือกสมองมี 6 ชั้น แต่ละชั้นประกอบด้วยเซลล์ประสาทต่าง ๆ กัน และการเชื่อมต่อกับสมองส่วนอื่น ๆ ที่ไม่เหมือนกัน เปลือกสมองของ
มนุษย์มีความหนา 2-4 มิลลิเมตร
[2]ในสมองดอง เปลือกสมองมีสีเทา ดังนั้น จึงมีชื่อว่า
เนื้อเทา มีสีดังนั้นก็เพราะประกอบด้วย
เซลล์ประสาทและ
แอกซอนที่ไม่มี
ปลอกไมอีลิน เปรียบเทียบกับ
เนื้อขาว (white matter) ที่อยู่ใต้เนื้อเทา ซึ่งประกอบด้วย
แอกซอนที่โดยมากมี
ปลอกไมอีลิน ที่เชื่อมโยงกับเซลล์ประสาทในเขตต่าง ๆ ของเปลือกสมองและในเขตอื่น ๆ ของ
ระบบประสาทกลางผิวของเปลือกสมองดำรงอยู่เป็นส่วนพับใน
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดใหญ่ จนกระทั่งว่า ผิวเปลือกสมองของมนุษย์มากกว่าสองในสามส่วน อยู่ใต้ช่องที่เรียกว่า "ร่อง" (sulci) ส่วนใหม่ที่สุดของเปลือกสมองตาม
วิวัฒนาการชาติพันธุ์ ก็คือ
คอร์เทกซ์ใหม่ (neocortex) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
ไอโซคอร์เทกซ์ ซึ่งมีชั้น 6 ชั้น ส่วนที่เก่าแก่ที่สุดก็คือ
ฮิปโปแคมปัส หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
อาร์คิคอร์เทกซ์ ซึ่งมีชั้น 3 ชั้นเป็นอย่างมาก และแบ่งเขตออกเป็น
ฟิลด์ย่อยของฮิปโปแคมปัส (Hippocampal subfields)เซลล์ในชั้นต่าง ๆ ของเปลือกสมองเชื่อมต่อกันเป็นแนวตั้ง รวมตัวกันเป็นวงจรประสาทขนาดเล็กที่เรียกว่า "
คอลัมน์ในคอร์เทกซ์" (cortical columns) เขตต่าง ๆ ในคอร์เทกซ์ใหม่ สามารถแบ่งออกเป็นเขตต่าง ๆ ที่เรียกว่า
เขตบร็อดแมนน์ (Brodmann areas) แต่ละเขตมีลักษณะต่าง ๆ กันเป็นต้นว่า ความหนา ชนิดของเซลล์โดยมาก และตัวบ่งชี้สารเคมีประสาท (neurochemical markers)