บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งเรือนเฝ้าประตู (อังกฤษ: Gatehouse) เป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งของปราสาท, คฤหาสน์มาเนอร์ และคฤหาสน์อื่นๆ ของยุโรป เดิมเรือนเฝ้าประตูเป็นสิ่งก่อสร้างแบบระบบป้อมปราการ ที่ตั้งอยู่เหนือประตูทางเข้าเมืองหรือปราสาท ในด้านสถาปัตยกรรมเรือนเฝ้าประตูหมายถึงสิ่งก่อสร้างที่อยู่ภายในหรือสร้างติดกับประตูของปราสาท, คฤหาสน์มาเนอร์ หรือสิ่งก่อสร้างในประเภทเดียวกันที่มีความสำคัญเรือนเฝ้าประตูปรากฏเป็นครั้งแรกในสมัยต้นยุคกลางเมื่อมีความจำเป็นที่จะต้องป้องกันทางเข้าของเมืองหรือปราสาท ต่อมาเรือนเฝ้าประตูก็วิวัฒนาการมาเป็นสิ่งก่อสร้างที่มีโครงสร้างที่สลับซับซ้อนขึ้นที่เต็มไปด้วยระบบการป้องกันหลายชั้นขึ้น เรือนเฝ้าประตูแบบสร้างเสริมมักจะมีระบบการป้องกันอื่นๆ ที่รวมทั้งสะพานชักรอก, ประตูชักรอก (portcullis), ช่องเชิงเทิน, ช่องธนู และอาจจะมีช่องสังหารที่ใช้ในการหย่อนสิ่งต่างๆ ลงมายังผู้รุกราน ในปลายยุคกลางช่องธนูก็อาจจะแปลงเป็นช่องสำหรับยิงปืนบางครั้งเรือนเฝ้าประตูก็อาจจะเป็นส่วนหนึ่งของระบบการป้องกันเมืองที่อาจจะใช้ในการป้องกันสะพานข้ามแม่น้ำหรือคูเมืองเช่นเรือนเฝ้าประตูกลางสะพานมอนเนาว์ในมอนมอธในเวลส์ ยอร์คมีเรือนเฝ้าประตูสำคัญสี่เรือนเช่นเรือนที่มิคเคิลเกตบาร์ภาษาฝรั่งเศสเรียกเรือนเฝ้าประตูว่า “logis-porche” ที่อาจจะมีขนาดใหญ่และมีโครงสร้างซับซ้อนที่ใช้เป็นทั้งประตูและที่พักอาศัย ถ้ามีขนาดใหญ่มากบางครั้งก็เรียกว่า “châtelet” หรือ “ปราสาทน้อย” เมื่อมาถึงปลายยุคกลางเรือนเฝ้าประตูในอังกฤษและฝรั่งเศสก็แปลงมาเป็นเรือนขนาดย่อมที่สร้างอย่างสวยงามที่ตั้งอยู่ตรงทางเข้าของคฤหาสน์หรือคฤหาสน์ที่ดินใหญ่ๆ และกลายมาเป็นสิ่งก่อสร้างอิสระจากกำแพงหรือติดกับคฤหาสน์เพียงการสร้างติดกับกำแพงล้อมรอบคฤหาสน์ เมื่อมาถึงยุคนี้ความสำคัญในการเป็นสิ่งก่อสร้างที่ใช้ในการป้องกันข้าศึกก็หมดความสำคัญลงไป และกลายมาเป็นสิ่งก่อสร้างที่สร้างให้กลมกลืนไปกับลักษณะของตัวสิ่งก่อสร้างหลักที่อาจจะมองไม่เห็นจากทางเข้าบนแผ่นดินใหญ่ยุโรปเรือนเฝ้าประตูจากยุคกลางยังมีเหลือให้เห็นอยู่เป็นจำนวนมากโดยเฉพาะในฝรั่งเศส และเยอรมนี