เอเชียตะวันออกเฉียงใต้,
อุษาคเนย์ หรือ
เอเชียอาคเนย์ เป็นอนุภูมิภาคของ
ทวีปเอเชีย ประกอบด้วยประเทศต่าง ๆ ซึ่งทิศเหนือติด
จีน ทิศตะวันตกติด
อินเดีย ทิศตะวันออกติด
ปาปัวนิวกินี และทิศใต้ติด
ออสเตรเลีย[1] ภูมิภาคนี้เป็นภูมิภาคเดียวในทวีปเอเชียที่มีอาณาเขตบางส่วนอยู่ใน
ซีกโลกใต้ ทั้งนี้เอเชียตะวันออกเฉียงใต้แบ่งเป็นสองภาคภูมิศาสตร์ ได้แก่ ภูมิภาคนี้อยู่บนรอยต่อของ
แผ่นทวีปหลายแผ่นที่ยังมีการไหวสะเทือนรุนแรงและการปะทุของ
ภูเขาไฟอยู่ต่อเนื่อง ทั้งนี้แผ่นที่สำคัญคือ
แผ่นซุนดาซึ่งมีอาณาเขตอยู่ในทุกพื้นที่ของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยกเว้น พม่า ภาคเหนือของไทย ทางเหนือของลาวและเวียดนาม และ
เกาะลูซอนของ
ฟิลิปปินส์ เทือกเขาในพม่า ไทยและคาบสมุทรมาเลเซียเป็นส่วนหนึ่งของ
แนวเทือกเขาแอลป์-หิมาลัย ส่วนหมู่เกาะของฟิลิปปินส์นั้นเป็นส่วนหนึ่งของ
วงแหวนไฟ ส่วนประเทศอินโดนีเซียเป็นจุดที่แนวเทือกเขาทั้งสองมาเจอกันจึงทำให้เกิดแผ่นดินไหวและภูเขาไฟประทุบ่อยครั้ง
[3]เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่ 4.5 ล้านตารางกิโลเมตร คิดเป็น 10.5% ของทวีเอเชียและคิดเป็น 3% ของพื้นที่โลก มีประชากรรวมมากกว่า 641 ล้านคนหรือประมาณ 8.5% ของประชากรโลก ทำให้เป็นภูมิภาคที่มีประชากรมากเป็นอันดับสามของโลกรองจาก
เอเชียใต้และ
เอเชียตะวันออก[4] ภูมิภาคนี้มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและเชื้อชาติเป็นอย่างมากโดยมีภาษากว่าร้อยภาษาตามกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ
[5] ทั้งนี้ 10 ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้ร่วมเป็นสมาชิกของ
สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อันเป็น
องค์กรระดับภูมิภาคที่ตั้งขึ้นเพื่อเป็นการร่วมมือกันในภาค
เศรษฐกิจ การเมือง การทหาร การศึกษาและ
วัฒนธรรมในหมู่สมาชิก
[6]