ไฟฉุกเฉิน (อังกฤษ: emergency light) เป็นอุปกรณ์ให้แสงสว่างสำรองในอาคารซึ่งจะติดสว่างขึ้นมาอัตโนมัติเมื่อมีเหตุไฟฟ้าดับ, โดยไฟฉุกเฉินจะทำงานโดยอาศัยไฟฟ้าจากแบตเตอรี่(มักเป็นแบบตะกั่ว-กรด) ซึ่งจะชาร์จอยู่กับไฟบ้านตลอดเวลา เพื่อให้พร้อมใช้ทุกครั้งเมื่อเกิดไฟดับภายในไฟฉุกเฉิน โดยพื้นฐานจะประกอบด้วยแบตเตอรี่ วงจรชาร์จ หลอดไฟ และสวิตช์อัตโนมัติ (มักเป็นรีเลย์หรือทรานซิสเตอร์),ซึ่งในสภาพปกติที่มีไฟฟ้า วงจรชาร์จจะประจุแบตเตอรี่ให้มีไฟเต็มอยู่ตลอดเวลา ส่วนสวิตช์อัตโนมัติจะตัดวงจรหลอดไฟไว้ไม่ให้ทำงาน,เมื่อเกิดไฟฟ้าดับ วงจรชาร์จจะหยุดทำงาน และสวิตช์อัตโนมัติจะทำการต่อหลอดไฟเข้ากับแบตเตอรี่ ทำให้ไฟฉุกเฉินติดสว่าง,และเมื่อไฟฟ้ากลับมาใช้ได้อีกครั้ง วงจรชาร์จจะกลับมาทำงาน และสวิตช์อัตโนมัติจะตัดวงจรหลอดไฟออก ทำให้ไฟฉุกฉินดับลงปัจจุบันหลอดไฟที่อยู่ในไฟฉุกเฉินรุ่นใหม่ๆจะเป็น LED สามารถใช้ความสว่างสูง ประหยัดพลังงาน จึงทำให้ระยะเวลาการให้แสงเมื่อไฟดับยาวนานมากกว่าเดิมในอาคารที่อยู่อาศัยสมัยใหม่ หอพัก หรือห้องชุด มักมีกฎหมายควบคุมอาคารให้มีการติดตั้งไฟฉุกเฉินเพื่ออำนวยความสะดวกปลอดภัยกับผู้อยู่อาศัย และป้องกันการฉวยโอกาสปล้นจี้ในระหว่างเหตุไฟฟ้าดับอีกด้วย