สสารฮิวมิกเกิดจากการย่อยสลายทางชีวภาพของพืชที่ตายแล้ว (เช่น lignin) จากจุลินทรีย์ สสารฮิวมิกจะยากต่อการที่จะถูกย่อยสลายทางชีวภาพต่อไป คุณสมบัติและโครงสร้างโดยละเอียดของสสารฮิวมิกนี้จะขึ้นกับสภาพของแหล่ง น้ำ ดิน และวิธีการสกัดสสารฮิวมิกขึ้นมา อย่างไรก็ตามคุณสมบัติทั่วไปโดยเฉลี่ยของสสารฮิวมิกจากแหล่งต่างๆค่อนข้างจะใกล้เคียงกัน

สสารฮิวมิกในดินและตะกอนสามารถจะเป็นได้เป็น 3 ส่วนใหญ่ ๆ คือ กรดฮิวมิก กรดฟูลวิก และฮิวมิน (humin)กรดฮิวมิกและฟูลวิกสกัดจากดินได้เป็นของเหลวในรูปสารแขวนลอยกรดฮิวมิกจะตกตะกอนจากสารแขวนลอยนี้โดยการปรับค่าพีเอชให้เป็น 1 โดยการใช้กรดเกลือ ส่วนกรดฟูลวิกจะยังคงแขวนลอยอยู่