.svg){kind=link}
เมนูนำทาง
กระทรวงกลาโหม_(ประเทศไทย)
กระทรวงกลาโหมมีตราที่ใช้เป็นสัญลักษณ์ของกระทรวงอยู่ 2 อย่าง ได้แก่
ในพระธรรมนูญใช้ตรากล่าวไว้ว่า ตราพระคชสีห์เป็นตราของเจ้าพระยามหาเสนาบดี ผู้ดำรงตำแหน่งสมุหพระกลาโหมในระบบการปกครองแบบจตุสดมภ์ มีทั้งตราใหญ่ ตรากลาง และตราน้อย เมื่อมีการจัดรูปแบบการบริหารราชการแผ่นดินส่วนกลางเป็น 12 กระทรวงในปี พ.ศ. 2435 ตำแหน่งสมุหพระกลาโหมได้เปลี่ยนแปลงมาเป็นตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม มีหน้าที่ดูแลกิจการทหารทั้งหมดของประเทศ ตราพระคชสีห์จึงใช้เป็นตราประจำตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมสืบมาจนกระทั่งถึงสมัยเปลี่ยนแปลงการปกครอง จึงมีการเปลี่ยนแปลงแบบตราสำหรับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมเสียใหม่ในปี พ.ศ. 2482 (ตามหลักฐานที่ปรากฏในราชกิจจานุเบกษา) อย่างไรก็ตาม ตราพระคชสีห์ยังคงนับเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของกระทรวงกลาโหม และถูกใช้เป็นองค์ประกอบในการออกแบบตราสัญลักษณ์ต่าง ๆ เพื่อสีอความหมายถึงข้าราชการฝ่ายทหารสืบมาจนถึงปัจจุบัน
ตราจักรสมอปีกปรากฏหลักฐานครั้งแรกในประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดภาพเครื่องหมายราชการ ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พุทธศักราช 2482 ลงวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2482 ตีพิมพ์ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 56 วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2482 หน้า 2373 ซึ่งบรรยายลักษณะไว้ดังนี้
เครื่องหมายราชการส่วนรวมแห่งกระทรวงกลาโหม
ตราประจำรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เป็นรูปจักร มีสมอสอดขัดในวงจักร ด้านซ้ายขวามีรูปปีกนกกางอยู่ภายใต้รูปพระมหามงกุฎ (ไม่จำกัดสีและขนาด)
นอกจากนี้ในประกาศดังกล่าวยังลงภาพเครื่องหมายราชการของกระทรวงกลาโหมในหน่วยที่ไม่ขึ้นหน่วยกองทัพ ตีพิมพ์ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 56 วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2482 หน้า 2375 ซึ่งบรรยายลักษณะของเครื่องหมายไว้ว่า
เครื่องหมายราชการในหน่วยที่ไม่ขึ้นหน่วยกองทัพ เป็นรูปจักรมีสมอสอดขัดในวงจักร ด้านซ้ายขวามีรูปปีกนกกาง (ไม่จำกัดสีและขนาด)
ตราจักรสมอปีกทั้งสองแบบนี้นับเป็นเครื่องหมายราชการตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พุทธศักราช 2482 ซึ่งส่วนราชการต่าง ๆ ในสังกัดกระทรวงกลาโหมได้ใช้เป็นต้นแบบในการออกแบบเครื่องหมายราชการประจำสังกัดของตนมาถึงปัจจุบัน
สำหรับความหมายของตราจักรสมอปีก สื่อความหมายถึงเหล่าทัพทั้งสามเหล่าซึ่งรวมกันเป็นกองทัพไทย ได้แก่
เมนูนำทาง
กระทรวงกลาโหม_(ประเทศไทย)ใกล้เคียง
แหล่งที่มา
WikiPedia: กระทรวงกลาโหม_(ประเทศไทย)