กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1[1] ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (คำย่อ: ทม.ร.1/3 รอ.) เป็นหน่วยที่ตั้งขึ้นในสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว กองพันนี้ได้ถือกำเนิดมาจากกองทหารรักษาวัง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำริว่า "การทหารวังนั้น มิใช่มีหน้าที่เฉพาะของทหาร แต่เป็นหน้าที่ของกรมวังนอก" ซึ่งเป็นกรมพลเรือนในเขตพระราชฐาน และกองพันนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งขึ้นด้วยพระองค์เอง และพระราชทานเครื่องแบบให้หน่วยนี้ โดยใช้สีบานเย็นเป็นหลักเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต หน่วยนี้ก็ลดขนาดลง จนเหลือเพียงระดับกองพัน 1 กองพันและรักษาประวัติความเป็นหน่วยในรัชกาลที่ 6 อยู่ เมื่อมาขึ้นตรงกับกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ก็ใช้นามหน่วยว่า กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ใช้อักษรย่อว่า ร.1 พัน.3 รอ. จนกระทั่งถึงวันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2562 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ได้แปรสภาพเป็นกรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1 กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้เปลี่ยนนามหน่วยเป็น กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1 ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร จนกระทั่งวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 ได้มีพระราชพิธีบรมราชาภิเษก จึงได้เปลี่ยนนามหน่วยอีกครั้งเป็น กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1 ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว กองพันนี้ได้รับพระราชทานธงไชยเฉลิมพลครั้งแรกเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 และได้รับพระราชทานธงไชยเฉลิมพลครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2533