ตัวกระตุ้นให้เกิดการกลายพันธุ์เรียกว่าสิ่งก่อกลายพันธุ์ (mutagen)[2] เช่น

1. รังสี (radiation) รังสีที่กระตุ้นให้เกิดการกลายพันธุ์คือ
   1. Ionizing Radiation เช่น รังสีเอกซ์, รังสีบีตา, รังสีแกมมา
   2. Non-Ionizing Radiation เช่น รังสีอัลตราไวโอเลต (รังสียูวี)
2. สารเคมี เช่น สารโคลซิซิน (colchicine) ทำให้ชุดโครโมโซมเพิ่มขึ้นเพื่อให้พืชมีผลผลิตในเวลาไม่นาน สารอะฟลาทอกซิน (aflatoxins) เป็นสารพิษที่ทำให้แบคทีเรียกลายพันธุ์เป็นสาเหตุของมะเร็งตับได้
3. การจัดเรียงเบสในกระบวนการสังเคราะห์ดีเอ็นเอ (DNA replication) ผิดพลาด มีผลทำให้เกิดการเพิ่มหรือลดจำนวนเบสในคู่สาย และทำให้เกิดการเลื่อน (shift) ของสายDNA[1]