เมนูนำทาง
การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส
1. การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศสตามหลักเกณฑ์นี้ยึดการออกเสียงเป็นหลัก โดยถ่ายเสียงสระและพยัญชนะตามที่ออกเสียงในภาษาฝรั่งเศส และมีตารางเทียบเสียงพยัญชนะ เสียงกึ่งสระ และเสียงสระไว้ให้เป็นแนวเทียบ
2. สัญลักษณ์แทนเสียงที่แสดงไว้ในตารางใช้ตาม Le Petit Robert. Dictionnaire de la langue française, 2006. อย่างไรก็ดี ผู้ทับศัพท์อาจใช้พจนานุกรมการออกเสียงหรือพจนานุกรมภาษาฝรั่งเศสเล่มอื่นก็ได้เพราะการออกเสียงไม่ต่างกันมากนัก แต่ผู้ใช้ต้องทำความเข้าใจเรื่องสัญลักษณ์ สัทอักษร หรือวิธีการออกเสียงของพจนานุกรมเล่มนั้น ๆ ซึ่งจะแตกต่างกันไปในแต่ละเล่ม สัทอักษรสากลนั้นนอกจากจะใช้อักษรโรมันแทนเสียงแล้ว ยังได้ใช้สัญลักษณ์อื่น ๆ อีก ตัวอย่างต่อไปนี้นำมาจาก Le Petit Robert. Dictionnaire de la langue française, 2006. สัญลักษณ์ที่ปรากฏในเครื่องหมาย [ ] หมายถึงสัญลักษณ์ที่ใช้แทนเสียงอ่าน เช่น
เสียง ʃ ในคำ cher [ʃɛʀ]เสียง ʒ ในคำ rouge [ʀuʒ]เสียง ɲ ในคำ signe [siɲ]เสียง y ในคำ perdu [pɛʀdy]เสียง ø ในคำ feu [fø]เสียง œ ในคำ heure [œʀ]เสียง ɔ̃ ในคำ mon [mɔ̃]3. คำภาษาฝรั่งเศสที่รับมาใช้ในภาษาไทยเป็นเวลานานแล้ว และมีคำไทยเขียนไว้ใช้แทนจนเป็นที่ยอมรับกันทั่วไป อาจใช้ตามรูปคำที่เขียนกัน เช่น
| Napoléon [napɔleɔ̃] [นาปอเลอง] champagne [ʃɑ̃paɲ] [ช็องปาญ] | = = | นโปเลียน แชมเปญ |
4. คำทับศัพท์ที่มีประกาศในราชกิจจานุเบกษา เช่น คำในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง, ชื่อแร่ และชื่อธาตุ ฯลฯ ให้ใช้ตามประกาศครั้งล่าสุด
5. เสียงสระที่ปรากฏในสัทอักษรที่อยู่ต้นคำ เมื่อทับศัพท์เป็นภาษาไทยให้ใส่ อ เพื่อเป็นทุ่นให้สระเกาะด้วย เช่น
| aide [ɛd] il [il] haute [ot] | = = = | แอด อีล โอต |
6. ในภาษาฝรั่งเศส โดยทั่วไปเสียงสั้น-ยาวของสระไม่ทำให้ความหมายของคำเปลี่ยนแปลง แต่ในการออกเสียงพบว่าเสียงสระส่วนใหญ่ในพยางค์ปิดที่ตามด้วยพยัญชนะอโฆษะหรือพยัญชนะเสียงไม่ก้อง (sourd) ซึ่งได้แก่เสียง p, t, k, s, f และ ʃ สั้นกว่าเสียงสระในพยางค์เปิดและพยางค์ปิดที่ตามด้วยพยัญชนะโฆษะหรือพยัญชนะเสียงก้อง (sonore) ซึ่งได้แก่ เสียง b, d, ɡ, z, v, ʒ, l, ʀ, m, n และ ɲ จึงได้กำหนดให้ถ่ายเสียงสระในพยางค์ปิดที่ตามด้วยพยัญชนะอโฆษะเป็นสระเสียงสั้น และให้ถ่ายเสียงสระในพยางค์ปิดที่ตามด้วยพยัญชนะโฆษะรวมทั้งเสียงสระในพยางค์เปิดเป็นสระเสียงยาว
เสียงสระในพยางค์ปิดที่ตามด้วยพยัญชนะอโฆษะ ทับศัพท์เป็นสระเสียงสั้น เช่น| patte [pat] slip [slip] être [ɛtʀ] botte [bɔt] route [ʀut] | = = = = = | ปัต สลิป แอ็ทร์ บ็อต รุต |
| chat [ʃa] il [il] aide [ɛd] forum [fɔʀɔm] rouge [ʀuʒ] | = = = = = | ชา อีล แอด ฟอรอม รูฌ |
| beau [bo] Beauce [bos] rose [ʀoz] | = = = | โบ โบส โรซ |
7. ในภาษาฝรั่งเศสมีการแบ่งพยางค์อย่างชัดเจน เช่น animer [a.ni.me] จะแบ่งพยางค์ที่เสียง a แยกเสียง n เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป จึงทับศัพท์เป็น "อานีเม" คำ litige [li.tiʒ] จะแบ่งพยางค์ที่เสียง i แยกเสียง t เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป จึงทับศัพท์เป็น "ลีตีฌ" แม้คำที่มีพยัญชนะซ้อน 2 ตัวในรูปเขียน จะออกเสียงเพียงเสียงเดียว เช่น chopper [ʃɔ.pe] โดยจะแบ่งพยางค์ที่เสียง ɔ แยกเสียง p เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เมื่อทับศัพท์ไม่ต้องซ้อนพยัญชนะอีกหนึ่งตัว เช่น
| chopper [ʃɔ.pe] accueil [a.kœj] | = = | ชอเป อาเกย |
8. โดยปรกติระบบเสียงพยัญชนะ p, t, k ในภาษาฝรั่งเศสจะไม่มีเสียงพ่นลม แต่ในการออกเสียงจริงพบว่ามีการออกเสียงพ่นลมด้วยเมื่อตามด้วยเสียง ʀ จึงได้กำหนดให้เสียง p, t, k ในภาษาฝรั่งเศสใช้ตัวพยัญชนะไทยที่เป็นเสียงพ่นลม ดังนี้
8.1 กำหนดให้เสียง p ใช้ พ เมื่อตามด้วยเสียง ʀ เช่น| prénom [pʀenɔ̃] prune [pʀyn] | = = | เพรนง พรูน |
| train [tʀɛ̃] entrée [ɑ̃tʀe] | = = | แทร็ง อ็องเทร |
| cri [kʀi] créer [kʀee] | = = | ครี เครเอ |
9. การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต ในภาษาไทยเครื่องหมายทัณฑฆาตใช้ฆ่าอักษรที่ไม่ต้องการออกเสียง เช่น "รัตน์" ในคำทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศสให้ใช้กำกับตัวอักษรที่อ่านตามอักขรวิธีไทยไม่ได้ โดยใช้หลักเกณฑ์ดังนี้
9.1 เสียงพยัญชนะที่อยู่ท้ายพยางค์ในภาษาฝรั่งเศส พจนานุกรมบางเล่มกำหนดให้มีเสียง ə บางเล่มไม่กำหนดให้มีเสียง ə แต่เมื่อออกเสียงจะมีการออกเสียงเล็กน้อย ในการทับศัพท์ได้กำหนดให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตที่พยัญชนะตัวสุดท้ายของพยางค์ เช่น| fouine [fwinə, fwin] ombre [ɔ̃bʀə, ɔ̃bʀ] | = = | ฟูยน์ องบร์ |
| bille [bij] fille [fij] | = = | บีย์ ฟีย์ |
| feutre [føtʀ] bouddhiste [budist] cycle [sikl] registre [ʀəʒistʀ] vivre [vivʀ] reprendre [ʀ(ə)pʀɑ̃dʀ] | = = = = = = | เฟิทร์ บูดิสต์ ซิกล์ เรอฌิสทร์ วีฟวร์ เรอพร็องดร์ |
| cher [ʃɛʀ] voiture [vwatyʀ] parlement [paʀləmɑ̃] | = = = | แชร์ วัวตูร์ ปาร์เลอม็อง |
| cercle [sɛʀkl] Sartre [saʀtʀ] | = = | แซกล์ ซาทร์ |
10. การใช้ไม้ไต่คู้ คำทับศัพท์ให้ใช้ไม้ไต่คู้ในกรณีดังต่อไปนี้
10.1 ในคำที่มีเสียงสระ ɛ (แอะ) และเสียง ɔ (เอาะ) เมื่อตามด้วยพยัญชนะอโฆษะ เช่น| mettre [mɛtʀ] messe [mɛs] botte [bɔt] socque [sɔk] | = = = = | แม็ทร์ แม็ส บ็อต ซ็อก |
| vin [vɛ̃] vent [vɑ̃] | = = | แว็ง ว็อง |
| brun [bʀœ̃] mon [mɔ̃] | = = | เบริง มง |
11. การเขียนคำทับศัพท์ชื่อเฉพาะ มีหลักเกณฑ์ดังนี้
11.1 คำทับศัพท์ที่เป็นชื่อและนามสกุล ให้เขียนตามการเขียนในภาษาฝรั่งเศส เช่น| Jacques Chirac [ʒak ʃiʀak] Nicolas Sarkozy [nikɔla saʀkɔzi] Antoine de Lavoisier [ɑ̃twan də lavwazje] Guy de Maupassant [ɡi də mopasɑ̃] Jean de la Fontaine [ʒɑ̃ də la fɔ̃tɛn] Jean-Pierre Raffarin [ʒɑ̃ pjɛʀ ʀafaʀɛ̃] | = = = = = = | ฌัก ชีรัก นีกอลา ซาร์กอซี อ็องตวน เดอ ลาวัวซีเย กี เดอ โมปาซ็อง ฌ็อง เดอ ลา ฟงแตน ฌ็อง-ปีแยร์ ราฟาแร็ง, ฌ็อง-เปียร์ ราฟาแร็ง |
| Comte de Paris [kɔ̃t də paʀi] Baron de Coubertin [baʀɔ̃ də kubɛʀtɛ̃] | = = | กงต์เดอปารี ("เคานต์แห่งปารีส") บารง เดอ กูแบร์แต็ง ("ปีแยร์ เดอ กูแบร์แต็ง ขุนนางชั้นบารอน") |
| Le Havre [ləˈavʀ] La vache qui rit [lavaʃkiʀi] L’appétit vient en mangeant. [la.pe.ti.vjɛ̃.tɑ̃.mɑ̃.ʒɑ̃] | = = = | เลออาฟวร์ (เมือง) ลาวัชกีรี (ยี่ห้อเนยแข็ง) ลาเปตีวีแย็งต็องม็องฌ็อง, ลาเปตีเวียงต็องม็องฌ็อง (สำนวน) |
| la Croix-Rouge [la kʀwa ʀuʒ] Saint-Julien-Chapteuil [sɛ̃ ʒyljɛ̃ ʃaptœj] Pont-Saint-Martin [pɔ̃ sɛ̃ maʀtɛ̃] va-et-vient [va.e.vjɛ̃] | = = = = | ลาครัว-รูฌ แซ็ง-ฌูว์ลีแย็ง-ชัปเตย, แซ็ง-ฌูว์เลียง-ชัปเตย ปง-แซ็ง-มาร์แต็ง วา-เอ-วีแย็ง, วา-เอ-เวียง |
| L’Académie des Beaux-Arts [la.ka.de.mi.de.bo.zaʀ] Champs-Élysées [ʃɑ̃.ze.li.ze] Saint-Honoré [sɛ̃.tɔ.nɔ.ʀe] | = = = | ลากาเดมีเดโบซาร์ ช็องเซลีเซ แซ็งตอนอเร |
12. คำย่อ ให้เขียนชื่อตัวอักษรนั้น ๆ เป็นภาษาไทย ดังนี้
| A D G J M P S V Y | = = = = = = = = = | อา เด เฌ ฌี แอม เป แอ็ส เว อีแกร็ก | B E H K N Q T W Z | = = = = = = = = = | เบ เออ อัช กา แอน กูว์ เต ดูเบลอเว แซด | C F I L O R U X | = = = = = = = = | เซ แอ็ฟ อี แอล โอ แอร์ อูว์ อิกซ์ |
13. รูปพยัญชนะ h มี 2 ประเภทคือ h muet และ h aspiré ซึ่งจะไม่ออกเสียงทั้งคู่
หากเป็นคำที่นำหน้าด้วย h muet ให้เชื่อมเสียงพยัญชนะหรือพยัญชนะท้ายคำที่นำหน้า h muet กับเสียงสระที่ตามมา เช่น| l’hôtel [lɔ.tɛl] cet hiver [sɛ.ti.vɛʀ] | = = | ลอแตล แซตีแวร์ |
| le haricot [ləˈaʀiko] ces hauteurs [seˈotœʀ] | = = | เลอ อารีโก เซ โอเตอร์ |
14. การเชื่อมเสียง ในการทับศัพท์กลุ่มคำภาษาฝรั่งเศสจะมีการเชื่อมเสียง กล่าวคือ เชื่อมเสียงพยัญชนะท้ายคำกับสระซึ่งเป็นเสียงต้นของคำที่ตามมา หรือ h muet เช่น
| une école [y.ne.kɔl] les hommes [le.zɔm] | = = | อูว์เนกอล เลซอม |
| des élèves [de.ze.lɛv] un ancien ami [œ̃.nɑ̃.sjɛ.na.mi] gentil enfant [ʒɑ̃.ti.jɑ̃.fɑ̃] votre âge [vɔ.tʀɑʒ] | = = = = | เดเซแลฟว์ เอิงน็องซีแยนามี, เอิงน็องเซียนามี ฌ็องตีย็องฟ็อง วอทราฌ |
| Je vous aime [ʒə.vu.zɛm] Vous avez [vu.za.ve] Il habite [i.la.bit] | = = = | เฌอวูแซม วูซาเว อีลาบิต |
| de temps en temps [də.tɑ̃.zɑ̃.tɑ̃] mot à mot [mo.ta.mo] bien entendu [bjɛ̃.nɑ̃.tɑ̃.dy] | = = = | เดอต็องซ็องต็อง โมตาโม บีแย็งน็องต็องดูว์, เบียงน็องต็องดูว์ |
| les années [le.za.ne] deux heures [dœ.zœʀ] | = = | เลซาเน เดอเซอร์ |
| pied-à-terre [pje.ta.tɛʀ] grand immeuble [gʀɑ̃.ti.mœbl] | = = | ปีเยตาแตร์ กร็องตีเมิบล์ |
| les héros [leˈeʀo] | = | เล เอโร (ไม่ใช่ *[le.ze.ʀo] = เลเซโร) |
| mon frère et une amie [mɔ̃.fʀɛ.ʀe.y.na.mi] | = | มงแฟรเรอูว์นามี (ไม่ใช่ *[mɔ̃.fʀɛ.ʀe.ty.na.mi] = มงแฟรเรตูว์นามี) |
| un étudiant anglais [œ̃.ne.ty.djɑ̃.ɑ̃.glɛ] | = | เอิงเนตูว์ดีย็องอ็องแกล (ไม่ใช่ *[œ̃.ne.ty.djɑ̃.tɑ̃.glɛ] = เอิงเนตูว์ดีย็องต็องแกล) |
เมนูนำทาง
การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศสใกล้เคียง
แหล่งที่มา
WikiPedia: การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส