การพิจารณาคดีสโกปส์ (อังกฤษ: Scopes Trial) หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า คดีระหว่างรัฐเทนเนสซีกับจอห์น ทอมัส สโกปส์ (อังกฤษ: The State of Tennessee v. John Thomas Scopes) เป็นคดีความในประวัติศาสตร์สหรัฐเมื่อเดือนกรกฎาคม 1925 ใจความว่า จอห์น ที. สโกปส์ จำเลยประกอบอาชีพครูไฮสกูล ถูกกล่าวหาว่าฝ่าฝืนรัฐบัญญัติบัตเลอร์ของรัฐเทนเนสซี ซึ่งห้ามสอนวิวัฒนาการในโรงเรียนที่ได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐ[1] การพิจารณาคดีดังกล่าวจงใจจัดขึ้นเพื่อดึงดูดความสนใจของสาธารณะต่อเมืองขนาดเล็กชื่อ เดย์ตัน รัฐเทนเนสซี อันเป็นสถานที่จัดการพิจารณาคดี ทั้งนี้ ไม่แน่นอนว่าสโกปส์ได้สอนวิวัฒนาการจริงหรือไม่ แต่เขาเจตนากล่าวโทษตนเองเพื่อให้คดีนี้มีจำเลย[2][3]สโกปส์ถูกวินิจฉัยว่ามีความผิดและถูกปรับเป็นเงิน 100 ดอลลาร์สหรัฐ (เทียบเท่ากับ 1,500 ดอลลาร์สหรัฐในปี 2019) แต่มีการกลับคำตัดสินด้วยเหตุทางเทคนิค การพิจารณาคดีนี้ประสบความสำเร็จในการดึงดูดความสนใจระดับประเทศ มีผู้สื่อข่าวระดับชาติแห่กันมาที่เดย์ตันเพื่อทำข่าวทนายความชื่อดังที่ตกลงมารับทำคดีให้ทั้งสองฝ่าย วิลเลียม เจนนิงส์ ไบรอัน ผู้สมัครรับเลือกตั้งประธานาธิบดีสามสมัยและอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ว่าความให้โจทก์ ส่วนแคลเรนซ์ แดร์โรว์ ทนายความจำเลยผู้มีชื่อเสียง ว่าความให้สโกปส์ การพิจารณาคดีนี้ยังตีแผ่กรณัพิพาทระหว่างผู้ถือความเชื่อดั้งเดิม (fundementalist) กับผู้ถือความเชื่อสมัยใหม่ (modernist) โดยผู้ถือความเชื่อสมัยใหม่กล่าวว่าวิวัฒนาการเข้ากันไม่ได้กับศาสนา[4] ส่วนผู้ถือความเชื่อดั้งเดิม กล่าวว่าพระวจนะของพระเป็นเจ้าที่ปรากฏในคัมภีร์ไบเบิลมีลำดับความสำคัญเหนือกว่าความรู้ของมนุษย์ทั้งปวง