บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งซีเรีย - อาร์เมนีย - อียิปต์
แอฟริกาเหนือ - อิตาลีตอนใต้
เปอร์เซียซาสซานิยะห์
เปอร์เซีย - อัฟกานิสถาน - อินดัส
จักรวรรดิคาซาร์เตอร์กิก (คอเคซัส)
ราชอาณาจักรวิซิกอธ (ฮิสปาเนีย)
การพิชิตจักรวรรดิเปอร์เซียของมุสลิม (อังกฤษ: Muslim conquest of Persia) เป็นเหตุการณ์ที่นำไปสู่จุดจบของจักรวรรดิซาสซานิยะห์ในปี ค.ศ. 644, และเป็นที่มาของการล่มสลายของราชวงศ์ซาสซานิยะห์ ในปี ค.ศ. 651 และการสิ้นสุดของศาสนาโซโรอัสเตอร์ ในเปอร์เซีย จักรวรรดิซาสซานิยะห์ถูกรุกรานครั้งแรกโดยมุสลิม ในบริเวณที่ปัจจุบันคือประเทศอิรักในปี ค.ศ. 633 ในสมัยคอลิด อิบน์ อัลวะลีด (خالد بن الوليد‎ - Khalid ibn al-Walid) ซึ่งเป็นการพิชิตอิรักของมุสลิม หลังจากการย้ายคาลิดไปยังบริเวณแนวโรมันในลว้าน มุสลิมก็เสียอิรักคืนแก่การกลับมาโจมตีของเปอร์เซีย การรุกรานอิรักครั้งที่สองในปี ค.ศ. 636 ภายใต้การนำของซะอัด อิบุน อบี วัคคัซ (Sa`d ibn Abi Waqqas) ซึ่งหลังจากชัยชนะในยุทธการสำคัญยุทธการคาดิซิยะห์ (en:Battle of al-Qādisiyyah) อิทธิพลการปกครองทางตะวันตกของเปอร์เซียของซาสซานิยะห์ก็สิ้นสุดลง เทือกเขาซาโกรส (en:Zagros mountains) กลายเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างจักรวรรดิกาหลิปรอชิดีน และจักรวรรดิซาสซานิยะห์การได้รับชัยชนะในช่วงระยะเวลาอันสั้นในเปอร์เซียเป็นการรณรงค์ทางทหารตามที่วางแผนไว้เป็นอย่างดีโดยกาหลิบอุมัรในอัลมะดีนะฮ์ (Medina) ซึ่งอยู่ห่างไกลจากสมรภูมิในเปอร์เซียหลายพันกิโลเมตรเป็นชัยชนะครั้งยิ่งใหญ่ที่สร้างชื่อเสียงให้แก่อุมัรว่าเป็นนักยุทธศาสตร์และนักการเมืองผู้มีความสามารถที่สุดคนหนึ่งในประวัติศาสตร์[2]นักประวัติศาสตร์มุสลิมส่วนใหญ่ให้ความเห็นกันมาเป็นเวลานานแล้วว่าเปอร์เซียที่เกือบจะถูกรุกรานโดยอาหรับเป็นสังคมที่อยู่ในสภาพที่เสื่อมโทรมและพร้อมอยู่แล้วที่จะรับการรุกรานของอาหรับด้วยความเต็มใจ แต่นักเขียนผู้อื่นผู้ใช้หลักฐานข้อมูลของอาหรับในการค้นคว้าทั้งหมด ที่แสดงว่าตรงกันข้ามกับความเชื่อดังกล่าวชาวอิหร่านต่อสู้การรุกรานของชาวอาหรับอย่างเหนียวแน่นอยู่เป็นเวลานานก่อนที่จะพ่ายแพ้[3] นอกจากนั้นกลุ่มหลังนี้ก็ยังกล่าวว่าหลังจากการได้รับชัยชนะทางการเมืองแล้ว เปอร์เซียก็ยังเริ่มสงครามทางวัฒนธรรมและประสบความสำเร็จในการมีอิทธิพลทางวัฒนธรรมอาหรับ[4][5]