พจน์ สารสิน
อิสระพลโทถนอม กิตติขจร
พรรคชาติสังคมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป ธันวาคม พ.ศ. 2500 นับเป็น การเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ 10 ของประเทศไทย สืบเนื่องมาจากการที่ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้ทำการรัฐประหารรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ขึ้นเมื่อวันที่ 16 กันยายน ปีเดียวกันนั้น และได้แต่งตั้งให้ นายพจน์ สารสิน ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีโดยการเลือกตั้งครั้งนี้ เป็นไปตามบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2495 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่ใช้กันในเวลานั้น โดยกำหนดให้มีขึ้นในวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2500 ซึ่งผลการเลือกตั้ง ปรากฏว่า พรรคสหภูมิ เป็นพรรคที่ได้รับคะแนนมากที่สุด โดยได้จำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) จำนวน 44 ที่นั่ง จากจำนวนเสียงทั้งหมดในสภาผู้แทนราษฎร 160 ที่นั่ง[1] ขณะที่พรรคประชาธิปัตย์ ได้รับเลือกมาเป็นลำดับที่สอง ได้จำนวน 39 ที่นั่ง แต่ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ทั้งจังหวัดพระนครและจังหวัดธนบุรี อันเป็นเมืองหลวง ทางพรรคได้ใช้ผู้สมัครชุดเดิมจากการเลือกตั้งเมื่อครั้งที่แล้ว ซึ่งได้เพียง 2 ที่นั่ง ครั้งนี้ได้มากถึง 11 ที่นั่ง นับว่ามากที่สุด และทางพรรคชาติสังคม ที่ตั้งขึ้นมาโดยจอมพล สฤษดิ์ หัวหน้าคณะรัฐประหาร ก็ได้รับเลือกตั้งมาด้วยจำนวน 9 ที่นั่ง[2] โดยภาพรวมการเลือกตั้งครั้งนี้มีผู้ออกมาใช้สิทธิคิดเป็นร้อยละ 30 ซึ่งถือว่าน้อยมาก[3] แต่จอมพลสฤษดิ์ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกและเป็นหัวหน้าพรรคชาติสังคมมีความกังวลว่าพรรคสหภูมิที่ตนเองให้การสนับสนุนจะไม่มีเสถียรภาพมากพอจึงตัดสินใจยุบพรรคสหภูมิและพรรคเสรีมนังคศิลาพร้อมกับดูด ส.ส. ประเภท 1 ซึ่งไม่สังกัดพรรคและ ส.ส. ประเภท 2 ซึ่งมาจากการแต่งตั้งเข้ามาอยู่ในพรรคชาติสังคมการจัดตั้งรัฐบาล จอมพล สฤษดิ์ ได้แนะนำให้ พลโท ถนอม กิตติขจร รองหัวหน้าพรรคพรรคชาติสังคม ร่วมกับพรรคการเมืองอื่น ๆ จัดตั้งรัฐบาลขึ้นมา โดย พลโท ถนอม กิตติขจร ได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เป็นครั้งแรก ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2501 โดยมีบุคคลสำคัญบางคนที่ได้รับตำแหน่งในรัฐบาลชุดนี้ ได้แก่ พลโท ประภาส จารุเสถียร เป็นรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ [4]ขณะที่ทางพรรคประชาธิปัตย์ ได้ทำหน้าที่เป็นฝ่ายค้าน ต่อมาในวันที่ 20 ตุลาคม ปีเดียวกัน จอมพล สฤษดิ์ ก็ได้ทำการรัฐประหารอีกครั้ง โดยประกาศให้ยกเลิกพรรคการเมืองทั้งหมด, ยกเลิกรัฐธรรมนูญ และยกเลิกรัฐสภา พร้อมกับขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแทน [5]