ต้นขยุ้มตีนหมามีลักษณะทางพฤกษศาสตร์จำแนกเป็นส่วน ๆ ดังนี้[3]

• ต้น เป็นพรรณไม้ล้มลุก มีความยาวตั้งแต่ 0.5–3 เมตร ลำต้นเล็กเรียว ทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน หรือเลื้อยพาดพันขึ้นคลุมต้นไม้อื่น ตามลำต้นมีขนแข็งขึ้นปกคลุม
• ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ มีความกว้าง 2.5–10 เซนติเมตร ยาว 3–7.5 เซนติเมตร ใบหยักเป็นแฉกลึกเกือบถึงโคนใบ 7–9 แฉก ก้านใบจะเล็กและเรียวยาวประมาณ 1.5–10 เซนติเมตร
• ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบมีประมาณ 2–3 ดอก ก้านช่อดอกจะมีขนยาว 2–18 เซนติเมตร ส่วนใบประดับจะเป็นรูปหอกแกมขอบขนาน ยาวประมาณ 1.5–3 เซนติเมตร กลีบรองกลีบดอกยาวประมาณ 8–12 มิลลิเมตร กลีบดอกจะมีสีขาว และเชื่อมติดกันเป็นรูปปากแตร มีความยาว 3.5–5 เซนติเมตร
• เกสร เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียมีลักษณะเกลี้ยง
• เมล็ดและผล ผลแห้งมีสีน้ำตาล เป็นรูปไข่ยาวประมาณ 8–9 มิลลิเมตร มีผิวเกลี้ยง ส่วนเมล็ดจะมีความยาว 4 มิลลิเมตร และมีขนสีเทากระจายเต็มเมล็ด
• ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด