ข้าวผัด เป็นอาหารไทยประเภทข้าวผัด เป็นการนำข้าวสวยลงไปผัดคลุกกับซอส น้ำพริก หรือเครื่องปรุงรสต่าง ๆ เพื่อให้ได้รสชาติ เช่น ซอสมะเขือเทศ, ซอสพริก, ซีอิ๊วดำ, ซอสถั่วเหลือง หรือน้ำพริกชนิดต่าง ๆ และมีการใส่เนื้อสัตว์ชนิดต่าง ๆ ลงไป เช่น หมู, ไก่,[1] ปลาหมึก, ปู, กุ้ง หรือมันกุ้ง แหนม เป็นต้น โดยเรียกชื่อข้าวผัดชนิดนั้น ๆ ตามชื่อเนื้อสัตว์ที่ใส่ลงไป เช่น ข้าวผัดหมู, ข้าวผัดกุ้ง, ข้าวผัดปู, ข้าวผัดไก่, ข้าวผัดไข่ รวมถึงผักอย่างอื่นที่ใช้เป็นส่วนผสมด้วย เช่น ข้าวผัดกะเพรา,[2] ข้าวผัดสับปะรด[3], ข้าวผัดเจ หรือข้าวผัดรถไฟ ที่เป็นข้าวผัดที่ปรุงขึ้นมาเพื่อขายบนรถไฟโดยเฉพาะ มีประวัติความเป็นมาตั้งแต่การเดินทางด้วยรถไฟได้รับความนิยมในยุคเริ่มแรกโดยเฉพาะรถไฟสายใต้[4]ข้าวผัดมักรับประทานโดยใช้น้ำมะนาวบีบ มีต้นหอมและแตงกวาหั่นชิ้นเป็นเครื่องเคียง[5]