คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาก่อตั้งใน ปี พ.ศ. 2508 โดย ศ.ดร.พล.ต.บัญชา มินทรขินทร์ คณบดีคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ ตามประกาศในพระราชกฤษฎีกา จัดตั้งคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ (ฉบับที่ 2) ลงวันที่ 2 เมษายน 2508 ให้เพิ่มแผนกวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ขึ้นในคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ และเรียกปริญญาบัตรในสาขานี้ว่า สังคมวิทยาและมานุษยวิทยาบัณฑิต ชื่อภาษาอังกฤษว่า B.A. (Sociology and Anthropology)

ในการเตรียมการแรกเริ่มนั้นพลตรีบัญชา ได้พบปะสังสรรค์และแลกเปลี่ยนความคิดเห็น กับนักคิดหลายท่านจากสถาบันต่างๆ อาทิ ศ.เกษม อุทยานิน ศ.ประเสริฐ แย้มกลิ่นฟุ้ง ศ.พัทยา สายหู รวมถึงการเรียนทาบทาม รศ.จำเรียง ภาวิจิตร และ รศ.เฉลิมศรี ธรรมบุตร มาร่วมงานในการเปิดแผนกวิชาดังกล่าว แต่ทว่าเมื่อถึงขั้นดำเนินการขออนุมัติตัวจากต้นสังกัด ได้รับการอนุมัติ เพียงให้มาช่วยราชการเป็นครั้งคราวประจวบกับ ศ.ดร.พลตรีบัญชา มินทรขินทร ์ได้รับคำสั่งย้าย ให้ไปเป็นเอกอัครราชทูตประจำกรุงไซง่อน จึงได้มอบภารกิจสำคัญสำหรับการดำเนินงาน จัดตั้งทีมงานรวมถึงการร่างหลักสูตรไว้กับ ศ. คุณหญิงสุภาพ วิเศษสุรการ ผู้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา (เมษายน 2508 - ธันวาคม 2514) การดำเนินงานในการจัดตั้งผู้ร่วมงาน การร่างหลักสูตรได้ดำเนินลุล่วงไปด้วยดี

ต่อมาปี พ.ศ. 2520 แผนกวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาได้ปรับสถานะเป็นแผนกวิชาอิสระ มีสถานะเทียบเท่าคณะในวันที่ 17 มกราคม 2520 ต่อมาได้ปรับสถานะเป็น คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทย เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2527 สำหรับการพัฒนาทางวิชาการ คณะได้เปิดสอนระดับปริญญาโทสาขาสังคมวิทยา โดยใช้ชื่อปริญญาบัตรว่า สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต (สังคมวิทยา) ชื่อภาษาอังกฤษว่า Master of Arts (Sociology) ต่อมาได้เปิดหลักสูตร ปริญญาโทสาขามานุษยวิทยา โดยใช้ชื่อปริญญาบัตรว่าสังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต (มานุษยวิทยา) ชื่อภาษาอังกฤษ Master of Arts (Anthropology) ที่มุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคมการวิจัยภาคสนาม

ในปี พ.ศ. 2538 คณะได้เปิดหลักสูตรประกาศนียบัตรการวิจัยทางสังคมโดยใช้ชื่อปริญญาบัตรว่า ประกาศนียบัตรบัณฑิตการวิจัย ทางสังคม (Graduate Diploma in Social Research) ต่อมาในปี 2551 ได้เปิดหลักสูตรปริญญาตรีการวิจัยทางสังคม (โครงการพิเศษ) ใช้ชื่อปริญญาบัตรว่า สังคมวิทยาและมานุษยวิทยาบัณฑิต (การวิจัยทางสังคม) ชื่อภาษาอังกฤษ Bachelor of Arts (Social Research) ในปี 2552 ได้เปิดโครงการปริญญาเอก สาขามานุษยวิทยา หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (มานุษยวิทยา)" ใช้ชื่อ ภาษาอังกฤษว่า "Doctor of Philosophy (Anthropology) Ph.D. (Anthropology) และในปี 2554 ได้เปิดโครงการปริญญาโท สาขาการวิจัยทางสังคม "สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต (การวิจัยทางสังคม)" ใช้ชื่อ ภาษาอังกฤษว่า "Master of Arts Program in Social Research"