คนรุ่นเอกซ์ หรือ รุ่นวัยอิสระ[1] (อังกฤษ: Generation X) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า เจนเอกซ์ (อังกฤษ: Gen X) เป็นคนรุ่นที่เกิดหลังยุคเบบีบูมจบลง[2] ที่จากข้อมูลสำรวจมีช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1964 ถึง 1981[3][4][5][6][7][8][9]คำว่า เจเนอเรชันเอกซ์ เป็นคำที่ใช้ในแง่ประชากรศาสตร์ วิทยาศาสตร์สังคมและการตลาด จนถึงมักถูกอ้างอยู่บ่อยครั้งในวัฒนธรรมสมัยนิยมรุ่นนี้ใช้ชีวิตวัยเด็กและวัยรุ่นในคริสต์ทศวรรษ 1980 และ 1990 ซึ่งอาจเรียกว่า เอ็มทีวีเจเนอเรชัน (MTV Generation) ที่อ้างจากสถานีเปิดมิวสิกวิดีโอ และในบางครั้งมีคุณลักษณะพิเศษ คือ ขี้เกียจ ดูถูก ไม่ซื่อสัตย์ อิทธิพลทางวัฒนธรรมของเจนเอกซ์คือแนวเพลงกรันจ์และฮิปฮอป และภาพยนตร์อิสระ ส่วนในช่วงกลางของชีวิต นักวิจัยอธิบายว่า เป็นคนตื่นตัว มีความสุข และประสบสำเร็จกับความสมดุลระหว่างชีวิตกับการทำงาน คนรุ่นนี้มักได้รับการเอ่ยว่ามีนิสัยผู้ประกอบการ และเป็นรุ่นสุดท้ายที่มีรายได้สูงจากการมีการศึกษาที่ดีกว่า คนรุ่นเจเนอเรชันเอกซ์มักเป็นพ่อแม่ของเจเนอเรชันแซด